26/01/2025
Hành trình khám phá nội tâm với những câu hỏi sâu sắc, giúp bạn thấu hiểu cảm xúc, điểm mạnh, khía cạnh có thể hoàn thiện hơn và những điều bạn thực sự trân trọng.
Ý chính trong bài:
Với nhiều người, độ tuổi 20 và 30 là khoảng thời gian khám phá và tìm hiểu bản thân. Người ta thường nói về việc dành thời gian để hiểu rõ hơn về bản thân mình, và khi làm vậy, chúng ta cũng đang mạnh dạn dấn thân vào hành trình gia tăng khả năng tự nhận thức. Nhưng trên thực tế, nghiên cứu cho thấy chỉ 10-15% số người thực sự có khả năng tự nhận thức đúng nghĩa.
Rachel Goldberg, nhà trị liệu hôn nhân và gia đình được cấp phép (licensed marriage and family therapist – LMFT), người sáng lập Rachel Goldberg Therapy, giải thích: “Tự nhận thức là khả năng hiểu được cảm xúc, suy nghĩ và niềm tin của chính mình, cũng như cách những thứ ấy ảnh hưởng đến hành vi của chúng ta. Một người có thể tự nhận thức tốt biết rõ điểm mạnh, điểm chưa mạnh cũng như những lĩnh vực trong cuộc sống mà họ cần cải thiện. Họ nhận thức được lý do đằng sau các quyết định của mình và có thể khách quan hơn trong cách họ đánh giá bản thân.”
Tự nhận thức là một phẩm chất quan trọng có tác động đến chúng ta trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống. Hiểu rõ suy nghĩ và cảm xúc của chính mình, cũng như cách chúng ảnh hưởng đến người khác, là điều vô cùng giá trị. Chúng ta hãy cùng xem xét một số câu hỏi tự vấn giúp nâng cao khả năng tự nhận thức của bản thân.
Lợi ích của việc thấu hiểu chính mình
Thật khó để nói rõ mong muốn và nhu cầu của mình cho người khác khi bản thân còn chưa hiểu rõ chúng. Cũng thật khó để biết mình đang tạo ấn tượng như thế nào với mọi người xung quanh. Dành thời gian để hiểu rõ bản thân sẽ đem lại tác động tích cực cho bạn về cả thể chất, tinh thần và cảm xúc.
Dành thời gian để quay vào bên trong, để suy nghĩ và xử lý những suy nghĩ cũng như cảm xúc của chính mình, không chỉ giúp ích cho chính mình mà còn cho cả những người xung quanh. Chính các chuyên gia cũng nhận thấy rõ lợi ích của việc tự nhận thức.
“Tôi từng có một thân chủ không hề nhận ra sự lo lắng của mình ảnh hưởng đến hiệu suất công việc như thế nào. Bằng cách khéo léo đặt ra những câu hỏi đi sâu vào mong muốn được an toàn của cô ấy (thể hiện qua việc lên kế hoạch quá mức, ghi chép và đọc đi đọc lại mọi thứ), lần đầu tiên cô ấy đã nhìn thấy những hành vi này tác động đến đồng nghiệp của mình ra sao”, Kelly L. Campbell, nhà khai vấn lãnh đạo theo phương pháp trị liệu chấn thương, chia sẻ. “Thực tế thì, mọi người trong nhóm đánh giá cô ấy là người có năng lực, hiểu biết, thân thiện và đáng tin cậy. Nhờ vậy, cả nhận thức về bản thân lẫn sự tự tin của cô ấy đều được cải thiện.”
20 câu hỏi giúp bạn thấu hiểu hơn về chính mình
Ngay lúc này, tôi đang cảm thấy thế nào? Tiến sĩ Issa giải thích rằng, việc tự hỏi bản thân câu hỏi trên sẽ giúp bạn nâng cao nhận thức về chính mình, bởi khi đó bạn đang tập trung vào nội tâm và suy ngẫm về những gì đang diễn ra trong khoảnh khắc hiện tại.
Điều gì khiến tôi cảm thấy như vậy? Dành thời gian để nhìn sâu hơn vào những cảm xúc ấy và khám phá lý do đằng sau chúng có thể giúp bạn kết nối tốt hơn với những cảm xúc và phản ứng của mình.
Mọi người sẽ nói gì về những điều họ thích ở tôi? Tự hỏi bản thân điều này sẽ giúp bạn nhận ra những phẩm chất tốt đẹp nhất của mình, cũng như ý thức được những lĩnh vực mà bạn có ảnh hưởng tích cực nhất.
Điểm mạnh của tôi là gì? Điểm chưa mạnh của tôi là gì? “Việc suy ngẫm về điểm mạnh và điểm chưa mạnh của mình mang lại cái nhìn cân bằng về bản thân, để bạn có thể trân trọng cả hai khía cạnh này và tiếp tục phát triển”, Saba Harouni Lurie, LMFT, Chủ sở hữu và Người sáng lập Take Root Therapy, chia sẻ.
Điều gì khiến tôi kiệt sức? Điều gì tiếp thêm năng lượng cho tôi? “Hãy nghĩ về những tình huống dẫn đến sự thay đổi năng lượng trong bạn. Theo Tiến sĩ Issa, việc này giúp bạn nhận thức rõ ràng về bản thân, từ đó tránh được tình trạng kiệt sức và có thể lên kế hoạch tốt hơn cho tương lai.
Ngay lúc này, tôi cần điều gì? Bạn đã bao giờ cáu kỉnh và dễ nổi nóng, rồi mới nhận ra mình đã nhịn đói cả ngày? Hoặc bạn đã bao giờ làm việc trong một dự án và nhận thấy mình bị quá tải? Bạn cần gì vào lúc đó?
“Có điều gì trong quá khứ mà bạn muốn chữa lành không?“, Campbell hỏi. Câu này “đi thẳng vào vấn đề và hướng tới cam kết tạo ra sự thay đổi.” Nó cũng có thể giúp bạn nhận ra những khía cạnh khác trong cuộc sống mà bạn cần được chữa lành.
Đây có phải là điều tôi muốn không? Tại sao? Đôi khi chúng ta làm mọi việc theo thói quen hoặc sự kỳ vọng. Nhưng đó có phải là điều bạn thực sự mong muốn?
Tôi đối xử như thế nào với những người không đem lại lợi ích gì cho tôi? Câu hỏi này cho thấy rõ nét về tính cách của bạn.
“Liệu tôi có hành động gì không phù hợp với các giá trị và niềm tin hiện tại của tôi không?“, Goldberg hỏi. Đây là một câu hỏi tuyệt vời cho phép bạn thực sự suy nghĩ về lý do tại sao mình hành động theo những hướng nhất định, đặc biệt nếu chúng không phù hợp với con người mà bạn muốn trở thành.
Tôi có đang làm những điều tự gây hại cho bản thân? Có phải bạn đang làm những điều khiến bản thân không thể hạnh phúc? Có điều gì trong quá khứ khiến bạn hành xử như vậy không?
Tôi thể hiện cảm xúc của mình như thế nào? Tôi có kìm nén chúng không? Tôi có nổi cáu không? Suy nghĩ về câu hỏi này sẽ giúp bạn ý thức rõ hơn về hành động của mình, lý do đằng sau chúng và cách những hành động đó ảnh hưởng đến người xung quanh.
Điều gì đang ngăn cản tôi đạt được thành công? Một khía cạnh của tự nhận thức là hiểu được tác động của chính bạn đối với… bản thân mình. “Nếu bạn đang gặp vấn đề với việc quản lý thời gian ở nơi làm việc hoặc khó suy nghĩ rõ ràng, khi nhận ra điều đó chính là lúc bạn đang rèn luyện sự tự nhận thức. Từ đó, bạn có thể tìm cách cải thiện bằng cách học các kỹ năng đối phó và biết cách chăm sóc bản thân tốt hơn”, Tiến sĩ Issa chia sẻ.”
Các mối quan hệ của tôi có lành mạnh không? Tôi có cảm thấy được trân trọng trong các mối quan hệ của mình không? Tôi có coi trọng và tôn trọng người kia không? Khi trả lời những câu hỏi này, bạn sẽ hiểu rõ hơn về những khía cạnh mình cần trau dồi và phát triển, cũng như những điều mình mong muốn cải thiện.
Tôi sợ điều gì, và nỗi sợ đó ảnh hưởng đến tôi như thế nào? Nỗi sợ hãi có thể khiến chúng ta bỏ lỡ cơ hội hoặc đưa ra quyết định dựa trên cảm xúc chứ không phải sự thật. Nếu bạn ý thức được rằng mình đang bị nỗi sợ chi phối, bạn có thể chủ động làm gì đó khác đi để thay đổi.
“Những đặc điểm nào ở bản thân mà tôi không muốn người đồng hành cùng mình có, và tại sao?”, Goldberg hỏi. “Điều này cho phép chúng ta có cái nhìn khái quát về cách chúng ta thể hiện trong các mối quan hệ và liệu đó có phải là điều chúng ta muốn ở người khác hay không.”
Điều gì thôi thúc tôi hành động? Tự hỏi bản thân câu hỏi này có thể tiết lộ rất nhiều điều. Tiền bạc có thể là lí do khiến ai đó nhận một công việc; nhưng đối với bạn, việc trở nên ngày càng linh hoạt mới là điều quan trọng.
Người khác miêu tả về tôi như thế nào? Những miêu tả đó có chính xác không? Tùy vào cảm nhận của bạn về những gì người khác nói, điều đó có thể thôi thúc bạn suy nghĩ kỹ hơn về cách lời nói và hành động của mình ảnh hưởng đến mọi người xung quanh.
Tôi thường phản ứng thế nào khi cảm thấy bị đe dọa hoặc tấn công? Câu hỏi này giúp bạn nâng cao nhận thức về các cơ chế đối phòng vệ của bản thân và cho bạn biết liệu những cơ chế ấy có lành mạnh hay không.
Khi nào tôi cảm thấy mình kém cỏi hoặc không xứng đáng? Hỏi mình câu này có thể giúp bạn phát hiện ra một lĩnh vực mà bản thân cần phát triển và trưởng thành hơn.
Điều quan trọng cần lưu ý
Nếu bạn thường xuyên gặp xung đột trong các mối quan hệ, khó điều tiết cảm xúc, không thể xin lỗi khi làm sai hoặc đưa ra những quyết định kém hiệu quả, thì đó có thể là dấu hiệu cho thấy bạn cần dành thời gian để nhìn lại bản thân. Một khi nhận ra những lợi ích mà việc quay vào bên trong để hiểu mình mang lại, bạn sẽ thấy việc nâng cao nhận thức về bản thân trở nên dễ dàng hơn.
Goldberg kết luận: “Tự nhận thức không phải là đích đến mà là một hành trình. Nó đòi hỏi bạn phải liên tục nhìn lại bản thân và chấp nhận rằng đôi khi rất khó để xác định chính xác động cơ hay cảm xúc của mình. Tuy nhiên, với sự tò mò và nỗ lực không ngừng, bạn sẽ dần hiểu rõ hơn về những giá trị của bản thân, cách bạn thể hiện mình và cách bạn có thể phát triển. Quá trình này sẽ ngày càng dễ dàng và thoải mái hơn, đồng thời nó sẽ có thể dẫn bạn đến một cuộc sống ý nghĩa hơn.”
Tác giả: LaKeisha Fleming
Biên dịch: Đào Thị Nguyên Hoàng – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Verywell Mind
Bình luận (0)