23/02/2024
Hãy cùng khám phá những phẩm chất của những nhà trị liệu hiệu quả, đập tan những quan niệm sai lầm và tìm cho mình một nhà trị liệu phù hợp.
Ý chính trong bài:
Vậy là bạn đã quyết định tìm đến chuyên gia tâm lý. Bạn không hề đơn độc: Mỗi năm, có tới 10 triệu người Mỹ tham gia trị liệu tâm lý. Và dĩ nhiên, có một lý do chính đáng cho điều này: Trị liệu tâm lý thật sự hiệu quả. Ít nhất, nó sẽ hiệu quả nếu bạn tìm được một chuyên gia tâm lý “giỏi” và “có năng lực”. Vậy làm thế nào để xác định đâu là một chuyên gia “giỏi” và “có năng lực” – người sẽ thực sự giúp bạn?
Trước khi trả lời câu hỏi đó, hãy gạt bỏ những quan niệm sai lầm phổ biến về cách để lựa chọn một chuyên gia tâm lý giỏi.
Lầm tưởng #1: Tốt nghiệp đại học danh tiếng = Chuyên gia tâm lý giỏi
Không nhất thiết. Mặc dù quá trình đào tạo chuyên môn rất quan trọng, nhưng nó không đảm bảo rằng nhà trị liệu sẽ có năng lực. Sự thật là, cả những nhà trị liệu giỏi và tồi đều có thể tốt nghiệp từ những trường đại học danh tiếng. Nhìn vào bằng cấp treo trên tường không phải là cách tốt nhất để chọn lựa một nhà tâm lý trị liệu.
Lầm tưởng #2: Bằng cấp cao không đồng nghĩa với trị liệu giỏi
Bằng cấp là yếu tố quan trọng, tương tự với các chứng chỉ khác, tuy nhiên, nó không nên là tiêu chí đánh giá duy nhất. Thực tế, nhiều nhà trị liệu hôn nhân và gia đình, cũng như nhân viên xã hội lâm sàng, chỉ có bằng thạc sĩ nhưng vẫn mang lại hiệu quả đáng kể trong quá trình trị liệu.
Lầm tưởng #3: Một nhà trị liệu viết nhiều sách và bài báo chuyên môn về tham vấn và trị liệu tâm lý. Chắc hẳn đó là một nhà trị liệu hiệu quả
Viết sách và bài báo chuyên môn là việc không đơn giản nhưng việc ấy không làm nên một nhà trị liệu xuất sắc. Chỉ vì ai đó viết nhiều tài liệu chuyên môn không có nghĩa họ là nhà trị liệu hiệu quả.
Lầm tưởng #4: Nhà trị liệu chỉ sử dụng các kỹ thuật được khoa học chứng minh là một nhà trị liệu có hiệu quả
Đây có lẽ là lầm tưởng lớn nhất trong số các lầm tưởng về lựa chọn nhà trị liệu tâm lý. Thực tế, các nghiên cứu cho thấy kỹ thuật trị liệu chỉ đóng vai trò tương đối nhỏ trong việc quyết định tính hiệu quả của quá trình trị liệu. Nhiều người cho rằng nếu các kỹ thuật hiệu quả trong y học thì chúng cũng hiệu quả trong trị liệu tâm lý.
Tuy nhiên, điều mà nhiều người không nhận ra là trị liệu tâm lý không phải là một quy trình y tế. Thay vào đó, nó là một nỗ lực xây dựng mối quan hệ, một quá trình tương tác giữa người với người. Vì vậy, khi một nhà trị liệu tuyên bố chỉ sử dụng các kỹ thuật “khoa học”, điều đó thực sự không có nhiều ý nghĩa về việc liệu họ có hiệu quả hay không – và đó không phải là một lý do chính đáng để lựa chọn nhà trị liệu.
Làm thế nào để chọn một nhà trị liệu tâm lý giỏi và hiệu quả?
Nghiên cứu sâu rộng về cách thức hoạt động của trị liệu tâm lý có thể giúp trả lời câu hỏi này. Bằng chứng cho thấy các yếu tố quyết định chính về hiệu quả trong trị liệu tâm lý là các yếu tố liên quan đến con người và mối quan hệ. Nói cách khác, một nhà trị liệu tâm lý giỏi và hiệu quả không phải là một “thợ lành nghề” áp dụng các kỹ thuật giống như y tế. Thay vào đó, một nhà trị liệu hiệu quả là một người ấm áp, quan tâm, có khả năng đồng cảm và am hiểu, biết cách tương tác với thân chủ theo cách mang lại sự chữa lành. Nếu bạn muốn tìm một nhà trị liệu tâm lý giỏi và hiệu quả, hãy tìm kiếm những người như vậy. Dưới đây là một số đặc điểm của nhà trị liệu hiệu quả:
1. Bước đầu tiên của một nhà trị liệu tâm lý hiệu quả là tập trung vào những nhu cầu cá nhân và văn hóa của thân chủ để xác định phương pháp trị liệu phù hợp nhất. Có rất nhiều “trường phái” tâm lý trị liệu khác nhau. Tuy nhiên, các nhà trị liệu có cập nhật nghiên cứu mới nhất sẽ không áp đặt “trường phái” riêng của họ lên thân chủ. Thay vào đó, họ bắt đầu bằng việc trò chuyện với thân chủ để cùng nhau xác định phương pháp tiếp cận phù hợp nhất với nhu cầu của từng cá nhân.
2. Một nhà trị liệu tâm lý hiệu quả sẽ thường xuyên thu thập phản hồi từ thân chủ về cảm nhận của họ đối với quá trình trị liệu và bản thân nhà trị liệu. Nói cách khác, thay vì hoạt động theo phương châm “tập trung vào nhà trị liệu” (therapist-centered), họ sẽ lấy thân chủ làm trung tâm (client-centered). Thân chủ được xem như một đối tác, người hiểu rõ hơn cả nhà trị liệu về hiệu quả của quá trình trị liệu. Tóm lại, các nhà trị liệu hiệu quả sẽ biến thân chủ thành đối tác thực sự trong quá trình chữa lành bằng cách thường xuyên hỏi thăm cảm nhận của họ về liệu pháp.
3. Một nhà trị liệu tâm lý hiệu quả là người nhạy bén và có kỹ năng giao tiếp tốt. Họ biết cách lắng nghe và có khả năng đồng cảm, chấp nhận và quan tâm theo cách mang lại hiệu quả chữa lành về mặt cảm xúc.
4. Một nhà trị liệu tâm lý hiệu quả là người nhận thức và tôn trọng sự đa dạng văn hóa, họ hiểu rằng mỗi tương tác giữa người với người, theo một nghĩa nào đó, đều là một cuộc gặp gỡ giữa các nền văn hóa khác nhau. Họ có lòng khiêm tốn về mặt văn hóa và luôn sẵn sàng học hỏi từ thân chủ của mình.
5. Một nhà trị liệu tâm lý hiệu quả là người hỗ trợ và kích hoạt tiềm năng tự chữa lành của thân chủ. Nói cách khác, họ không tước đi sức mạnh của thân chủ bằng cách áp đặt quan điểm “doctor knows best” (tạm dịch là “bác sĩ luôn đúng”). Thay vào đó, họ nhận ra rằng tiềm năng của chính thân chủ là trung tâm sức mạnh của quá trình trị liệu hiệu quả, và họ sẽ làm mọi thứ có thể để hỗ trợ và kích hoạt những tiềm năng tự chữa lành đó.
Có hàng nghìn nhà trị liệu giỏi và có năng lực có những phẩm chất trên. Đầu tư thời gian và tiền bạc để tìm một nhà trị liệu giỏi là một quyết định sáng suốt. Nếu bạn gặp được người phù hợp, hãy tin rằng cuộc sống của bạn sẽ trở nên khác biệt hoàn toàn.
Tác giả: David N. Elkins Ph.D.
Biên dịch: Ôn Bích Ngọc – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Psychology Today
Bình luận (0)