Ý chính trong bài:
- Bạn có đang mơ hồ về tương lai? Bài viết hé lộ bí quyết xây dựng Bản đồ Cuộc đời, giúp bạn định hướng và đạt mục tiêu.
- Từ việc nhìn lại quá khứ đến hoạch định tương lai, bài viết cung cấp các bước thực hành và kỹ thuật hiệu quả để tạo dựng Bản đồ Cuộc đời của riêng mình.
- Được cố vấn bởi các chuyên gia tâm lý, Bản đồ Cuộc đời là công cụ đã được chứng minh giúp tăng nhận thức, động lực và sự rõ ràng trong cuộc sống.
Khi nghĩ về quãng đời còn lại phía trước, chúng ta dễ cảm thấy bị choáng ngợp. Ta mong muốn đạt được những gì? Liệu mình có đang đi đúng hướng hay chỉ đang sống cho qua ngày tháng? Có lẽ ai trong chúng ta cũng cần một kế hoạch cuộc đời, một “la bàn” định hướng cho cuộc đời mình. Và đó là lúc chúng ta cần có Bản đồ Cuộc đời (life map).
Sergio Muriel, LMHC, CAP, Giám đốc Điều hành tại Diamond Behavioral Health, cho biết: “Bản đồ Cuộc đời là một hình thức trực quan thể hiện những sự kiện, mục tiêu và những cột mốc quan trọng trong cuộc sống của chúng ta.”
Ashley Peña, LCSW, Giám đốc Điều hành tại Mission Connection, chia sẻ: “Bản đồ Cuộc đời có thể được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, chẳng hạn như dòng thời gian, ảnh ghép collage hoặc sơ đồ mind map. Nó thường bao gồm những thành tựu cá nhân, những khó khăn, các mối quan hệ và các yếu tố ảnh hưởng khác đã góp phần định hình cuộc sống của chúng ta.”
Bài viết này sẽ nêu ra những lợi ích của việc có một bản đồ cuộc đời cho riêng mình và gợi ý một số kỹ thuật giúp bạn có thể bắt tay thực hiện ngay. Công cụ đơn giản nhưng mạnh mẽ này có thể giúp bạn nhìn nhận lại cuộc sống, vạch ra các mục tiêu và hình dung về tương lai của mình. Bản thân tôi luôn cảm thấy an tâm hơn khi tôi có một kế hoạch rõ ràng!
Tóm tắt: Nếu bạn muốn con đường hướng đến mục tiêu của mình rõ ràng hơn, Bản đồ Cuộc đời có thể giúp bạn làm điều đó. Đây là công cụ giúp bạn nhìn lại quá khứ và lập kế hoạch cho tương lai. Về cơ bản, nó giúp bạn hiểu rõ bản thân hơn, đưa ra những lựa chọn thông minh hơn và sống một cuộc đời trọn vẹn hơn – hầu hết chúng ta đều muốn tất thảy những điều này. Và giờ là lúc vạch ra lộ trình để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình!
Lợi ích của việc có một Bản đồ Cuộc đời cho riêng mình
Nếu bạn từng cảm thấy lạc lõng hoặc có lúc không biết mình thực sự muốn gì, Bản đồ Cuộc đời có thể hữu ích đối với bạn. Lập ra Bản đồ Cuộc đời mang lại nhiều lợi ích, chẳng hạn:
- Nâng cao nhận thức về bản thân: Quá trình xây dựng Bản đồ Cuộc đời cho ta cơ hội nhìn lại hành trình cuộc sống của chính mình từ trước đến giờ. Đâu là những thành tựu ta tự hào nhất? Đâu là những sai lầm ta từng mắc phải và chúng đã ảnh hưởng đến cuộc sống của ta như thế nào? Bài tập này giúp ta hiểu rõ hơn về bản thân.
- Gia tăng sự rõ ràng: Bằng cách vạch ra các mục tiêu và lựa chọn của mình, chúng ta hiểu rõ hơn về những gì mình thực sự mong muốn. Peña cho biết: “Quá trình này giúp ta xác định các ưu tiên, mang lại sự rõ ràng cần thiết cho các quyết định và hành động trong tương lai.”
- Gia tăng động lực: Việc nhìn thấy những hy vọng và ước mơ của mình được phơi bày trước mắt có thể tạo động lực không ngờ. Nó nhắc nhở ta lý do vì sao ta phải nỗ lực và truyền cảm hứng để ta tiếp tục tiến lên nếu chẳng may cuộc sống gặp phải những khó khăn ngoài mong muốn.
- Cải thiện khả năng ra quyết định: Với Bản đồ Cuộc đời, ta có một hướng dẫn trực quan giúp đưa ra những lựa chọn sáng suốt hơn. Khi phải đưa ra quyết định, ta có thể dễ dàng nhận ra lựa chọn nào phù hợp với mục tiêu của mình và lựa chọn nào chỉ gây lãng phí thời gian.
- Theo dõi được tiến độ: Khi chúng ta đạt được các cột mốc và tiến gần hơn đến mục tiêu của mình, Bản đồ Cuộc đời giúp chúng ta theo dõi những thành quả ấy. Việc nhìn thấy được rõ ràng sự tiến bộ của bản thân có thể mang lại cảm giác vô cùng thỏa mãn.
- Cho phép điều chỉnh hướng đi: Muriel cho biết: “Bản đồ Cuộc đời giúp chúng ta hiểu được quỹ đạo cuộc sống của bản thân, làm sáng tỏ những khuôn mẫu và bước ngoặt trên đường đi”. Nhờ đó, ta có thể điều chỉnh hoặc sửa đổi kế hoạch của mình khi cần thiết.
- Giảm stress: Sự thiếu chắc chắn thường sinh ra lo lắng. Khi có một kế hoạch rõ ràng, chúng ta cảm thấy kiểm soát hơn đối với cuộc sống của mình. Cảm giác kiểm soát này có thể làm giảm stress đáng kể, giúp ta cảm thấy hạnh phúc và nhẹ nhàng hơn.
“Bản đồ Cuộc đời cho chúng ta cái nhìn tổng quan rõ ràng về nơi ta đã đến và nơi ta đang hướng tới, giúp ta hiểu rõ hơn những trải nghiệm trong quá khứ và các mục tiêu tương lai.” – Sergio Muriel, LMHC, CAP
Bắt đầu nào!
Đừng quá lo lắng, việc xây dựng Bản đồ Cuộc đời không quá khó như bạn tưởng tượng. Dưới đây là cách bạn có thể bắt đầu:
- Chọn hình thức bạn muốn: Nếu bạn muốn làm trên máy tính, bạn có thể chọn bất kỳ phần mềm soạn thảo văn bản, trình chiếu hoặc sơ đồ nào mà bạn thấy thuận tiện. Nếu thích cách truyền thống, hãy chuẩn bị giấy hoặc bảng trơn, bút màu hoặc bút dạ, giấy ghi chú và bất cứ thứ gì khơi gợi sự sáng tạo của bạn.
- Tạo các danh mục: Chia Bản đồ Cuộc đời của bạn thành các danh mục khác nhau như phát triển bản thân, sự nghiệp, các mối quan hệ, sức khỏe và sở thích. Điều này có thể giúp bạn sắp xếp suy nghĩ và đảm bảo bao quát tất cả các khía cạnh quan trọng trong cuộc sống.
- Nhìn lại cuộc sống của chính mình: Hãy nhìn lại cuộc sống của bạn từ trước đến nay và bắt đầu ghi chú những sự kiện quan trọng trong mỗi danh mục đã liệt kê ở trên. Chúng có thể bao gồm những thành tựu, thử thách, thất bại và cả những bài học cuộc sống.
- Xác định mục tiêu: Hãy tưởng tượng về cuộc sống bạn mơ ước và hình dung nó sẽ trông như thế nào ở mỗi lĩnh vực được liệt kê trên Bản đồ Cuộc đời. Ví dụ, công việc mơ ước hoặc mối quan hệ lý tưởng của bạn sẽ ra sao? Tiếp theo, hãy ghi lại những mục tiêu cụ thể bạn muốn đạt được ở mỗi lĩnh vực. Càng chi tiết càng tốt. Ví dụ, thay vì chỉ viết “có được vóc dáng cân đối” trong khía cạnh sức khỏe, bạn có thể viết “chạy được 5km vào cuối năm nay” hoặc “tham gia lớp yoga hai lần một tuần”.
- Đặt ra mốc thời gian: Hãy thiết lập khung thời gian cho mỗi mục tiêu. Các mục tiêu ngắn hạn có thể thuộc về phạm vi vài tháng tới, trong khi các mục tiêu dài hạn có thể kéo dài vài năm. Điều này giúp bạn sắp xếp thứ tự ưu tiên và đi đúng hướng.
- Chia nhỏ các bước: Đối với mỗi mục tiêu, hãy vạch ra các bước bạn cần thực hiện để đạt được nó. Việc chia nhỏ mục tiêu thành các nhiệm vụ nhỏ hơn giúp chúng ít gây nản chí hơn và trở nên dễ đạt được.
- Bắt tay vào vẽ Bản đồ Cuộc đời ngay thôi! Với tất cả các yếu tố đã có, bạn đã có thể sẵn sàng để bắt đầu lập ra một Bản đồ Cuộc đời cho riêng mình. Hãy vẽ các nhánh từ mỗi lĩnh vực lớn đến các mục tiêu tương ứng và thêm ghi chú bất kỳ nếu cần, ngày tháng hoặc cột mốc nào đó có liên quan. Hãy sử dụng màu sắc, hình ảnh, biểu tượng, nhãn dán hoặc bất cứ thứ gì làm cho bản đồ trở nên trực quan hấp dẫn và có ý nghĩa với bạn.
“Xây dựng Bản đồ Cuộc đời bao gồm những công việc như nhìn lại quá khứ, thừa nhận hiện tại và suy xét đến tương lai.” – Ashley Peña, LCSW
Các kỹ thuật giúp tạo lập Bản đồ Cuộc đời
Không có đúng hay sai, hãy xem đây là gợi ý để lựa chọn phương thức thuận tiện nhất cho bạn..
Sơ đồ tư duy (Mind Map)
Sơ đồ tư duy có thể giúp bạn sắp xếp suy nghĩ theo các lĩnh vực khác nhau. Đây là cách để tạo ra một sơ đồ tư duy:
- Bắt đầu với một ý tưởng hoặc mục tiêu trung tâm ở giữa một trang giấy trắng.
- Vẽ các nhánh từ trung tâm, mỗi nhánh đại diện cho một khía cạnh khác nhau trong cuộc sống.
- Thêm các nhánh phụ cho các mục tiêu và từng bước cụ thể trong mỗi khía cạnh.
- Sử dụng màu sắc, hình ảnh và biểu tượng để làm cho sơ đồ hấp dẫn và dễ hiểu.
Dòng thời gian (Timeline)
Dòng thời gian có thể giúp bạn nhìn thấy sự tiến triển trong cuộc sống và đặt ra các mục tiêu cho tương lai. Đây là cách tạo một dòng thời gian:
- Vẽ một đường ngang trên trang giấy để biểu thị dòng thời gian cuộc đời bạn.
- Đánh dấu các sự kiện quan trọng trong quá khứ ở bên trái, những gì thuộc về hiện tại ở giữa và các mục tiêu tương lai ở bên phải.
- Xác định các cột mốc chính và các bước cần thiết để đạt được mục tiêu tương lai. Gán khung thời gian cho mỗi mục tiêu và liệt kê chúng ở bên phải dòng thời gian của bạn.
Bảng mục tiêu (Vision Board)
Bảng mục tiêu có thể giúp bạn hình dung một cách trực quan về những điều mình mong ước, nó đóng vai trò như một nguồn cảm hứng mỗi ngày. Sau đây là cách tạo ra Bảng mục tiêu:
- Thu thập những hình ảnh, câu trích dẫn, nhãn dán, giấy ghi chú hoặc bất cứ thứ gì trực quan.
- Nhóm các mục theo danh mục hoặc chủ đề phù hợp với bạn.
- Sắp xếp chúng trên bảng hoặc một tờ giấy lớn để thể hiện các mục tiêu và điều bạn mong ước.
- Trưng bày nó ở nơi dễ thấy như một nguồn cảm hứng.
Nhật ký
Viết nhật ký có thể cho bạn cơ hội để suy ngẫm về cuộc sống của mình. Đây là cách thực hiện:
- Dành riêng những trang hoặc phần khác nhau trong nhật ký cho các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống.
- Viết ra những thành công và khó khăn của bạn trong mỗi lĩnh vực.
- Đối với mỗi điều bạn viết ra, hãy suy ngẫm về cảm nhận của bạn và những gì bạn học được từ trải nghiệm đó.
- Hãy nghĩ về cuộc sống mơ ước của bạn và ghi lại những thay đổi bạn cần thực hiện trong từng lĩnh vực để đạt được mục tiêu.
Bánh xe cuộc đời
“Bánh xe cuộc đời” có thể giúp bạn đánh giá mức độ cân bằng trong cuộc sống của mình. Đây là cách vẽ một bánh xe:
- Vẽ một vòng tròn và chia nó thành các phần khác nhau, đại diện cho các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống của bạn. Hãy coi nó như một biểu đồ tròn về cuộc đời bạn.
- Nếu muốn, bạn có thể thêm xếp hạng mức độ hài lòng của bạn đối với mỗi phần ứng với mỗi lĩnh vực. Điều này sẽ giúp bạn xác định những khía cạnh trong cuộc sống mà bạn cần thay đổi để cảm thấy hạnh phúc và trọn vẹn hơn.
- Xác định các hành động sẽ giúp bạn đạt được những mục tiêu này và ghi chú lại.
Cách sử dụng Bản đồ Cuộc đời hiệu quả
Bản đồ Cuộc đời không chỉ là một bức tranh đẹp; nó còn là một công cụ năng động để phát triển bản thân. Dưới đây là một số chiến lược có thể giúp bạn sử dụng nó một cách hiệu quả cũng như tận dụng tối đa lợi ích của nó:
- Xem lại bản đồ thường xuyên: Hãy tạo thói quen xem lại Bản đồ Cuộc đời của bạn định kỳ, để có thể đánh giá tiến độ và xác định các lĩnh vực cần cải thiện.
- Theo dõi tiến trình của bạn: Sử dụng Bản đồ Cuộc đời để theo dõi tiến trình của chính mình. Đánh dấu các cột mốc khi bạn đạt được chúng và ăn mừng những chiến thắng của bản thân, để gia tăng sự tự tin và khẳng định cam kết của bạn với các mục tiêu.
- Thay đổi khi cần thiết: Mọi thứ có thể thay đổi và mục tiêu của chúng ta cũng vậy. Đừng ngần ngại điều chỉnh Bản đồ Cuộc đời của bạn để phù hợp với những cơ hội mới, thử thách mới hoặc sự thay đổi trong các ưu tiên của bạn. Bạn có thể thêm mục tiêu mới, sửa đổi mục tiêu hiện có hoặc xóa bỏ những mục tiêu không còn phù hợp.
- Thiết lập các ưu tiên: Bạn có thể sử dụng Bản đồ Cuộc đời để thiết lập ưu tiên cho các nhiệm vụ và hoạt động. Khi bạn phải đối mặt với nhiều việc cùng lúc, hãy tham khảo Bản đồ Cuộc đời để xác định việc nào phù hợp với các mục tiêu và giá trị quan trọng nhất của bạn hơn.
- Suy ngẫm và học hỏi: Sử dụng Bản đồ Cuộc đời như một công cụ để tự soi chiếu. Định kỳ đánh giá những gì đang hiệu quả với bạn và những gì không. Suy ngẫm về những bài học kinh nghiệm từ cả thành công và thất bại, và sử dụng những hiểu biết sâu sắc này để tinh chỉnh các mục tiêu và chiến lược của bạn.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ: Chia sẻ Bản đồ Cuộc đời của bạn với một người bạn đáng tin cậy, một thành viên trong gia đình hoặc người cố vấn. Việc có người khác tham gia vào hành trình của bạn có thể mang lại cảm giác trách nhiệm và sự khích lệ, giúp bạn đi đúng hướng với các mục tiêu của mình hơn.
Tạm kết
Bản đồ Cuộc đời giống như một chiếc la bàn định hướng cho hành trình cuộc sống của riêng bạn. Nó có thể là một công cụ hữu ích giúp bạn tập trung và xây dựng động lực nội tại. Biết mình muốn gì và có một kế hoạch rõ ràng có thể giúp bạn cảm thấy tự tin hơn và ít lo lắng hơn về tương lai.
Còn chần chừ gì nữa? Hãy bắt tay vào thiết kế ngay một tấm Bản đồ Cuộc đời cho riêng mình!
Tác giả: Sanjana Gupta
Biên dịch: Đào Thị Nguyên Hoàng – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Psychology Today
Bình luận (0)