17/12/2024
Nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn giàu thực vật giúp tăng cường hạnh phúc và giảm căng thẳng.
Ý chính trong bài:
Nếu để ý chúng ta có thể dễ dàng nhận ra sự tác động của thức ăn lên tâm trạng của chính mình. Hãy thử nghĩ xem, vì sao bạn uống cà phê hoặc trà vào buổi sáng? Hoặc tại sao bạn lại muốn ăn một món ngọt vào buổi chiều? Tại sao bạn lại rót cho mình một ly rượu vào buổi tối?
Hầu như ai cũng thích tìm kiếm những món ăn mang lại cho mình cảm giác nào đó – có thể là năng lượng, niềm vui, hay sự thư thái. Những món ăn thường là thứ chúng ta tìm đến để được “vỗ về” về mặt tinh thần, cho dù đó là một món ăn giúp ta tỉnh táo nhanh chóng hay thứ gì đó giúp ta thư giãn sau một ngày dài. Và các nghiên cứu đã chứng minh rằng, chúng ta hoàn toàn đúng: Thức ăn thực sự ảnh hưởng đến tâm trạng theo những cách rất rõ rệt.
Còn điều mà chúng ta thường không nhận ra, đó là: Thức ăn không chỉ cung cấp năng lượng cho cơ thể; nó còn đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành cảm xúc và tinh thần của chúng ta.
1. Càng ăn nhiều rau củ quả, bạn càng hạnh phúc hơn
Một chế độ ăn uống giàu thực vật, đặc biệt là ăn nhiều rau củ quả, có thể cải thiện đáng kể tâm trạng của bạn. Một nghiên cứu từ Đại học Warwick với sự tham gia của 12.000 người cho thấy, những người bổ sung nhiều rau củ quả vào chế độ ăn uống của mình có mức độ hài lòng với cuộc sống cao hơn. Sự cải thiện tâm trạng rõ rệt đến mức có thể so sánh với sự thay đổi cảm xúc tích cực, khi một người chuyển từ trạng thái thất nghiệp sang có việc làm. Bạn càng ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật – tối đa 8 phần mỗi ngày – bạn càng cảm thấy hạnh phúc hơn.
2. Chế độ ăn giàu thực vật giúp giảm lo âu và trầm cảm
Chế độ ăn giàu thực vật không chỉ giúp tăng cường hạnh phúc mà còn làm giảm căng thẳng tâm lý. Nghiên cứu từ Đại học Otago cho thấy, những người càng ăn nhiều rau củ quả càng cảm thấy tâm trạng tốt hơn – không chỉ ngay lập tức mà còn kéo dài đến tận ngày hôm sau. Điều này cho thấy, việc ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật có thể tác động lâu dài đến sức khỏe tinh thần, giúp giảm các triệu chứng lo âu và trầm cảm.
3. Trái cây và rau củ cũng có thể giúp ngăn ngừa trầm cảm
Ăn nhiều trái cây – đặc biệt là các loại quả mọng, quả họ cam quýt và rau lá màu xanh – có thể giúp bảo vệ bạn khỏi trầm cảm. Nhiều nghiên cứu về chế độ ăn uống cho thấy rằng, những người ăn nhiều rau củ quả thường có cái nhìn lạc quan hơn về cuộc sống và ít bị căng thẳng tâm lý hơn. Các chất dinh dưỡng này có thể giúp cân bằng hoạt động hóa học của não và ngăn ngừa sự thiếu hụt các chất góp phần gây ra các rối loạn khí sắc (mood disorders), từ đó tạo thành “lá chắn” tự nhiên chống lại trầm cảm.
4. Chế độ ăn giàu dinh dưỡng giúp chống lại các kiểu rối loạn khí sắc
Nhiều nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, đường và chất béo không lành mạnh có thể góp phần làm suy giảm sức khỏe tinh thần. Đặc biệt là khi thiếu hụt các dưỡng chất thiết yếu, những chế độ này thường đi kèm với nguy cơ cao bị stress, lo âu và trầm cảm. Ngược lại, một chế độ ăn giàu dinh dưỡng với đầy đủ trái cây, rau củ và chất béo lành mạnh sẽ giúp ổn định tâm trạng và cải thiện sức khỏe tinh thần nói chung.
5. Các thực phẩm từ thực vật giúp bạn minh mẫn hơn
Ăn nhiều rau củ quả không chỉ tốt cho sức khỏe mà còn giúp tâm trí minh mẫn, sáng suốt hơn. Nhiều nghiên cứu cho thấy, những người thường xuyên ăn thực phẩm có nguồn gốc thực vật thường có khả năng tập trung và ghi nhớ tốt hơn. Điều này đặc biệt quan trọng khi chúng ta già đi – chế độ ăn giàu thực vật có thể làm chậm hoặc ngăn ngừa sự suy giảm nhận thức do tuổi tác. Bằng cách nuôi dưỡng não bộ với đúng loại dưỡng chất, bạn cũng đang tăng cường khả năng tư duy rành mạch và duy trì sự tỉnh táo về mặt tinh thần.
6. Chế độ ăn sạch (Clean eating) có thể giúp nâng hiệu suất thi đấu cho vận động viên
Ngày càng nhiều vận động viên chuyển sang chế độ ăn uống giàu thực vật để nâng cao hiệu suất về cả thể chất và tinh thần. Ví dụ như Tom Brady: ngôi sao NFL này theo đuổi chế độ ăn 80% thuần chay, tập trung vào các thực phẩm sạch, nguyên chất. Chế độ ăn uống chủ yếu từ thực vật của anh, kết hợp với giấc ngủ điều độ và uống đủ nước, hỗ trợ rất nhiều cho sự tỉnh táo và sức khỏe tinh thần của anh. Nhiều vận động viên chuyên nghiệp từ các môn thể thao khác cũng áp dụng chế độ ăn uống tương tự, điều này càng chứng minh, những gì bạn cho vào cơ thể có tác động trực tiếp đến hiệu suất của bạn, cả về thể chất lẫn tinh thần.
7. Làm chủ chế độ ăn uống giúp nâng cao sức khỏe tinh thần và sự tự tin
Trong quá trình nghiên cứu cho cuốn sách mới nhất của mình, SOVEREIGN, tôi nhận thấy rằng việc kiểm soát những gì chúng ta ăn – thông qua “tự chủ trong ăn uống” (dietary sovereignty) – không chỉ cải thiện sức khỏe tinh thần mà còn góp phần bảo vệ môi trường. Chẳng hạn như, giúp giảm lượng khí thải carbon và ủng hộ những phương pháp canh tác bền vững. Khi bạn chọn những thực phẩm giàu dinh dưỡng, bạn không chỉ đang chăm sóc cho bản thân mà còn góp phần tạo nên những thay đổi tích cực cho thế giới.
Rượu bia và thiền định ảnh hưởng đến tâm trạng của chúng ta như thế nào?
Mặc dù thức ăn đóng vai trò chủ đạo trong việc hình thành tâm trạng của chúng ta, nhưng những lựa chọn khác về lối sống, như thói quen sử dụng rượu bia và thiền định, cũng ảnh hưởng đến cách chúng ta cảm nhận.
Thức ăn chính là liều thuốc cho tâm trạng của chúng ta
Những gì bạn đưa vào cơ thể có ảnh hưởng trực tiếp đến cảm nhận của bạn – cả về thể chất lẫn tinh thần. Bổ sung thêm rau củ quả vào chế độ ăn uống có thể cải thiện tâm trạng, giảm stress và tăng cường chức năng nhận thức. Rất nhiều nghiên cứu ủng hộ quan điểm cho rằng, chế độ ăn uống giàu thực vật không chỉ nuôi dưỡng cơ thể mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh thần. Vì vậy, lần tới khi cảm thấy không ổn, hãy xem xét liệu những lựa chọn thực phẩm của bạn có phải là nguyên nhân góp phần gây ra cảm giác đó hay không. Bằng cách ăn nhiều thực phẩm giàu dinh dưỡng, có nguồn gốc thực vật, bạn có thể giúp cân bằng cảm xúc và cải thiện sức khỏe nói chung. Kết hợp điều này với các thói quen sống lành mạnh khác như thiền định và giảm sử dụng rượu bia, bạn sẽ có “công thức” hoàn hảo cho một tâm trạng tốt hơn và một sức khỏe tinh thần lành mạnh hơn.
Tác giả: Emma Seppälä Ph.D.
Biên dịch: Đào Thị Nguyên Hoàng – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Psychology Today
Bình luận (0)