Ý chính trong bài:

• Cảm xúc dù dễ chịu hay khó chịu đều có thể giúp chúng ta hiểu về bản thân mình.
• Một số bước có thể giúp bạn trải nghiệm và đối phó tốt hơn với các cảm xúc khó: xác định và hiểu về cảm xúc, quyết định cách phản ứng với cảm xúc ấy và tìm kiếm sự giúp đỡ (nếu cần).

Có một số cảm xúc được gọi là tích cực, vì chúng thường đem lại sự dễ chịu, ví dụ như: hạnh phúc, vui vẻ, hứng thú, phấn khích, biết ơn và yêu thương. Ngược lại, những cảm xúc như buồn bã, tức giận, cô đơn, ghen tị, tự trách, sợ hãi thường đem lại cảm giác khó chịu, nên được “dán nhãn” là cảm xúc mang tính tiêu cực.

Những cảm xúc này thậm chí đem lại cảm giác đau khổ, đặc biệt khi chúng xuất hiện quá thường xuyên, quá sâu sắc, hoặc ở lại với bạn quá lâu. Những cảm xúc khó chịu có thể đem lại những trải nghiệm không thoải mái nhưng chúng ta có thể học cách để đối phó với chúng. Dưới đây là 3 bước có thể giúp bạn làm điều đó: 

Bước 1: Xác định cảm xúc

Bạn cần luyện tập để nhận ra và gọi tên được cảm xúc của mình khi chúng xuất hiện. Ngoài ra, hãy tập trung vào cả cảm giác trên cơ thể bạn. Bạn có thể cảm nhận được một số cảm giác đi kèm với một vài cảm xúc nhất định, ví dụ mặt bạn trở nên nóng bừng hoặc cơ bắp trở nên căng cứng khi bạn tức giận. 

• Để ý cảm nhận của bản thân: Khi bạn trải qua một cảm xúc khó chịu như tức giận, hãy cố gắng gọi tên nó. Việc này có lợi hơn nhiều so với việc giả vờ như đang không cảm thấy gì hoặc phát điên lên. Ví dụ:
  – “Tên A trong nhóm học chung đó khiến tôi phát điên!”
  – “Tôi cảm thấy vô cùng ghen tị khi nhìn thấy bạn thân của tôi thân thiết với một người bạn khác.”
  – “Tôi cảm thấy sợ hãi mỗi khi đi ngang qua những kẻ bắt nạt đó.”

• Tìm hiểu nguồn cơn của những cảm nhận này: Hiểu được nguyên nhân dẫn đến cảm xúc sẽ giúp bạn tìm ra cách tốt nhất để đối phó với chúng. Ví dụ:
  – “Mỗi khi làm bài nhóm, A sẽ dành hết công lao của các bạn khác.”
  – “Khi tôi nhìn thấy bạn thân của tôi thân thiết với người khác, tôi lại có cảm giác mình bị bỏ rơi.”
  – “Mặc dù những kẻ bắt nạt không làm gì tôi nhưng tôi cảm thấy lo lắng vì đã nhìn thấy những gì họ làm với các bạn khác.”

• Đừng đổ lỗi: Có thể nhận ra và giải thích cho những cảm xúc của mình không đồng nghĩa với việc đổ lỗi cho một ai đó hay một điều gì đó. Người giành công của bạn có thể không nhận ra điều họ đang làm, và người bạn thân của bạn có thể không hề bỏ rơi bạn khi họ thân thiết với một người bạn khác. Cảm xúc của bạn hiện diện là để giúp bạn lý giải những điều đang diễn ra.

• Chấp nhận tất cả cảm xúc của bản thân một cách tự nhiên và thoải mái. Đừng phán xét bản thân vì những cảm xúc mà bạn có. Mọi cảm xúc xuất hiện đều có lí do. Chấp nhận cảm xúc có thể giúp bạn vượt qua được chúng, vậy nên đừng quá khó khăn với bản thân. 

Bước 2: Hành động

Một khi bạn đã xác định và hiểu được cảm xúc của mình, bạn có thể quyết định điều bạn cần làm để bộc lộ cảm xúc ấy. Đôi lúc bạn chỉ cần để cảm xúc diễn ra trong tâm trí nhưng đôi lúc bạn sẽ muốn làm gì đó để cảm thấy dễ chịu hơn. 

• Hãy nghĩ đến cách tốt nhất để bộc lộ cảm xúc của mình: Bạn có cần nhẹ nhàng đương đầu với ai đó không? Trò chuyện với một người bạn? Hay tự làm việc với cảm xúc của mình bằng cách chạy vài vòng? Ví dụ:
  – “Dù tôi có bộc lộ sự tức giận với A thì cũng không giải quyết được gì nhưng tôi cần tránh những tình huống cậu ấy làm trưởng nhóm.”
  – “Tôi sẽ cần tỉnh táo hơn khi nhìn thấy bạn thân mình thân thiết với người khác. Tôi sẽ tìm cơ hội nói ra hoặc nhắn vài dòng chia sẻ về cảm xúc khó của mình với bạn nhưng không mong cầu bạn giải quyết hay chịu trách nhiệm cho cảm xúc của tôi. Chỉ đơn giản là tôi muốn nói ra cảm xúc của mình.”
  – “Tôi sẽ trò chuyện với chuyên viên tham vấn học đường về những kẻ bắt nạt kia.”

• Học cách thay đổi tâm trạng của mình: Hãy thử làm những điều khiến bạn cảm thấy vui vẻ ngay cả khi bạn sẽ không cảm thấy như thế trong những tình huống này. Ví dụ như sau khi chia tay người yêu, bạn sẽ không thiết tha việc đi chơi nhưng đi dạo một vòng hoặc xem một bộ phim hài với vài người bạn có thể sẽ giúp bạn khuây khỏa khỏi sự khó chịu đó.

• Tích luỹ những cảm xúc dễ chịu: Hãy tạo thói quen tập trung vào những điều tốt đẹp trong cuộc sống, ngay cả những điều nhỏ nhặt. Đó có thể là những khi ba mẹ khen bạn vì bạn đã sửa được Wifi hoặc bạn đã làm được một món salad ngon tuyệt vời. Chú ý đến những điều tốt đẹp ngay cả khi bạn đang cảm thấy vô cùng tồi tệ cũng có thể giúp bạn cân bằng cảm xúc. 

• Nói ra: Chia sẻ cảm xúc của mình với ba mẹ, bạn bè, hoặc những người lớn mà bạn tin tưởng. Điều này có thể giúp bạn hiểu hơn về cảm xúc của mình và cho bạn một cách tư duy mới về các sự việc. 

• Tập thể dục thể thao: Hoạt động thể chất giúp não bộ sản sinh ra những chất hóa học tự nhiên có thể giúp cải thiện tâm trạng. Tập thể dục thể thao còn có thể giảm stress và giúp bạn hạn chế sự tập trung vào những cảm xúc tiêu cực.  

Bước 3: Tìm kiếm sự giúp đỡ khi trải qua những cảm xúc khó 

Trường hợp bạn đã rất nỗ lực nhưng vẫn không thể tự đối phó với những cảm xúc khó, chẳng hạn như: Nếu bạn cảm thấy buồn hoặc lo lắng nhiều hơn vài tuần hoặc nếu bạn cảm thấy khó chịu đến mức nghĩ đến việc làm đau (làm hại) bản thân hoặc những người khác, có thể bạn sẽ cần thêm sự giúp đỡ. 

Hãy chia sẻ với một người lớn mà bạn tin cậy như ba mẹ, chuyên viên tham vấn học đường, giáo viên ngay lập tức. Nếu bạn không có một người lớn mà bạn cảm thấy tin tưởng, bạn có thể liên hệ các dự án/chương trình hỗ trợ tâm lý tin cậy. Họ có thể lắng nghe và hướng dẫn bạn cách tiếp cận sự giúp đỡ mà bạn cần. 

• “Giúp mình hiểu mình”: Trợ giúp tâm lý online hoặc offline theo lịch hẹn phù hợp với thời gian của bạn. Miễn phí.

• “Đường dây nóng Ngày mai”: Hotline hỗ trợ người trầm cảm. Khung giờ tiếp nhận cuộc gọi điện thoại từ 13h00 đến 20h30 từ thứ 4 đến chủ nhật hàng tuần. Miễn phí. https://www.facebook.com/duongdaynongngaymai

• “Tổng đài Quốc gia Bảo vệ Trẻ em” thuộc Cục Trẻ em: hỗ trợ trẻ em bị bạo lực (trong đó có bạo lực tinh thần, cảm xúc), bỏ rơi, sang chấn tâm lý, nạn nhân của buôn bán người. Gọi số điện thoại 111. Miễn phí. http://tongdai111.vn/?aspxerrorpath=/…/goi-den-so-111-tong-dai-dien

Những cảm xúc khó chịu không phải là điều gì đó xấu xa. Bạn hoàn toàn có thể cảm thấy tức giận, buồn bã, hay lo lắng. Tuy nhiên, thay vì né tránh hoặc cứ để những cảm xúc này trôi qua từng ngày thì hãy đối diện với chúng như một cơ hội để hiểu hơn về chính mình. 

Theo TeensHealth
Biên dịch: Ngọc Trinh
Biên tập: AGATE