Được viết và đảm bảo chất lượng bởi tâm lý gia Gorka Jiménez Pajares.

Dolce far niente: Nghệ thuật tận hưởng việc không-làm-gì

Có thể bạn đang trải nghiệm nghệ thuật dolce far niente một vài khoảnh khắc mỗi ngày mà bạn không nhận ra. Khái niệm này có thể bị xem là đang cổ súy cho sự trì hoãn. Dolce far niente và sự trì hoãn đều có nghĩa là ‘không làm gì’, nhưng khác với sự trì hoãn, dolce far niente hoàn toàn mang tính tự nguyện và hữu ích. Trong bài viết này, chúng ta hãy cùng nhau nói về tầm quan trọng của nghệ thuật này. 

Triết lý này xuất phát từ văn hóa của người Ý. Họ biết rõ rằng cuộc sống hàng ngày vốn bận rộn. Do vậy, họ cho rằng việc dành thời gian để thực hiện các hoạt động không tạo ra năng suất như ăn uống cùng bạn bè, xem tivi, hoặc đơn giản là nằm trên ghế sofa, có thể trở nên cực kỳ hữu ích.

Phương pháp đề cao cảm nhận hạnh phúc này có thể giúp bạn cảm nhận một ngày của mình ‘không chỉ là một ngày bình thường nữa’. Trên thực tế, khi bạn dành một chút thời gian để suy ngẫm, thư giãn hoặc tham gia các hoạt động kết nối xã hội, bạn đang chăm sóc sức khỏe của mình. Hơn nữa, kết quả của quá trình tự chăm sóc này thường là nhận thức về hạnh phúc. 

“Nếu đôi lúc bạn cảm thấy mọi thứ xung quanh trở nên phức tạp và bạn không thể tìm ra được một giải pháp nào… hãy dừng lại! Hít thở và cho mình một vài phút giây thư giãn” – Ximena Morales

Thực hành dolce far niente có thể làm bạn hạnh phúc

Nói một cách đơn giản, bí quyết từ thời Phục Hưng này mời gọi bạn nghỉ ngơi, như một cách giải trí lành mạnh. Nó khuyến khích bạn thư giãn và tìm kiếm niềm vui. Nhưng, thư giãn thật sự là gì? Một vài nhà khoa học cho rằng khái niệm này có thể được định nghĩa theo hai cách (Etxebarría, 2000):

• Đó là những khoảnh khắc bạn cảm thấy rảnh rỗi. Định nghĩa này cho rằng bạn quyết định thời gian và địa điểm bạn tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn. Bạn chính là người đưa ra lựa chọn một cách có ý thức và tự nguyện. 
• Đó là những hoạt động bạn thực hiện vì niềm vui. Cảm nhận hạnh phúc bạn có được từ việc thực hiện những hoạt động bổ ích có thể giúp bạn tái tạo năng lượng bằng cách làm bạn cảm thấy tốt hơn. 

Tuy nhiên, khái niệm dolce far niente không chỉ nói đến thời gian rảnh và các hoạt động vui chơi giải trí. Dolce far niente ngụ ý hãy thuận theo những điều bạn đang làm và biết rằng mình đang chìm đắm trong sự nhàn rỗi. Đồng thời cũng nhấn mạnh rằng mỗi người có cách cảm nhận hạnh phúc và cách “biết”/nhận thức/ bản thân đang thư giãn khác nhau. Do vậy, trải nghiệm Dolce far niente của mỗi người sẽ khác nhau. 

Thực hành ‘nghệ thuật tận hưởng cuộc sống’ (art of enjoying life) giúp bạn giảm bớt gánh nặng mỗi ngày. Đó là một trạng thái tận hưởng, đem lại cảm giác dễ chịu và thoải mái. Vậy, làm thế nào để bạn có thể thực hành nó?

Một vài bí quyết

Loại thư giãn tự nguyện và ý thức được ưa chuộng này có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng sức khỏe tinh thần tốt. Cho dù nó được hiểu là khoảng thời gian bạn dành cho bản thân, một số hoạt động mà bạn thực hiện, hay trải nghiệm chủ quan về niềm vui thì dolce far niente là một trong những chìa khóa giúp bạn trải nghiệm cuộc sống với sức khỏe tốt hơn, tích cực hơn với động lực mạnh mẽ hơn. Về cơ bản, điều này có thể diễn ra là do nó cho phép bạn giải phóng bản thân khỏi căng thẳng, vốn là tác nhân gây tổn hại đến sức khỏe của bạn.

Dolce far niente là một thái độ sống cho phép bạn tận hưởng những hoạt động thư giãn và đáng giá.

Hãy ở cạnh những người làm bạn vui vẻ

Đi sâu vào ký ức của bạn. Điều gì làm cho bạn thường xuyên cảm thấy vui? Một trong các hoạt động mang lại cho bạn hạnh phúc là dành thời gian chất lượng cho những người bạn yêu thương (Díez, 2022).

Dành thời gian cho bạn bè hoặc những người bạn yêu thương là hoạt động cho bạn những trải nghiệm thật sự thư giãn và thoải mái. Thêm vào đó, nó cho phép bạn củng cố và nuôi dưỡng những mối quan hệ mật thiết gắn kết chính bạn. Điều này có nghĩa là bạn có thể vây quanh mình bằng những trải nghiệm thân mật và sâu sắc.

“Tôi nghĩ rằng những người rung động cùng một tần số sẽ có thể rung động cùng nhau.”

-Erykah Badu-

Đắm chìm trong những trang sách với những câu chuyện thú vị

Đọc là một hoạt động gia tăng cảm nhận hạnh phúc. Khi bạn đọc, não bộ được kích hoạt nhiều hơn. Ví dụ, vùng thị giác chính, một cấu trúc bao quanh khe nứt calcarine của thùy chẩm, được kích hoạt mạnh mẽ khi bạn chìm đắm trong câu chuyện của nhân vật bạn yêu thích. Điều này có nghĩa là khi bạn đọc, bạn gần như trở thành và cảm nhận một cách rất thật những nhân vật trong cuốn tiểu thuyết, bạn dường như “nhìn thấy” câu chuyện đó hiện lên trong lúc bạn đang đọc. Một trong những lợi ích của việc đọc là sự thư giãn. 

Đi du lịch

Du lịch là một trong những bí quyết mà nghệ thuật này đề cập đến. Khi bạn đi du lịch, bạn đắm chìm trong những nền văn hóa khác xa với nơi bạn sinh sống. Bạn sẽ có cơ hội hiểu và phát triển bản thân nhiều hơn. 

“Những chuyến đi khiến bạn không thể nói thành lời nhưng rồi biến bạn trở thành người kể chuyện.” – Ibn Battuta

Nghệ thuật của những niềm vui nho nhỏ

Nếu bạn hứng thú với dòng chảy của cuộc sống và việc dành thời gian để ‘không làm gì’, chúng tôi có một số gợi ý bên dưới cho bạn. Những khoảnh khắc không-làm-gì đó tuy ‘vô cùng thiếu năng suất’ nhưng chúng thật ‘ngon lành’. 

Hãy thử pha cho mình một tách trà, cà phê hoặc bất kì thứ gì bạn thích. Cẩn thận để nó không bị quá nóng. Giữ chiếc tách trong tay. Bây giờ, hãy cảm nhận sức nóng tiếp xúc với làn da của bạn. Sau đó, nhìn vào trong chiếc tách: nó màu gì? Nhìn qua để hiểu rõ hơn về sự tinh tế của nó.

Đưa lên môi một và nhấp một ngụm. Có ngọt không? Hay đắng? Hài lòng chứ? Hay thấy ghê? Nhấp tiếp một ngụm. Cảm nhận và tận hưởng khoảnh khắc ấy. Tất cả là của bạn. Đó là khoảnh khắc bạn dành tặng cho chính bản thân mình, bằng việc trở nên ‘không-năng-suất’ mấy. Bạn đang thực hành một bài tập mindfulness (chánh niệm). Bạn cũng đang thực hành nghệ thuật dolce far niente. Bạn cảm thấy thế nào?

Lời kết

Dolce far niente – nghệ thuật của sự không làm gì – đã tồn tại cùng với lịch sử phát triển của loài người, nhưng lại dần bị bỏ quên trong đời sống hiện đại. Khi loại bỏ những hoạt động giải trí thường được xem là “vô ích” ra khỏi đời sống hằng ngày, điều ta nhận được thường không phải là hiệu suất tăng cao, mà lại là nguy cơ tích tụ stress lâu dài.

“Dolce far niente, sự nghỉ ngơi trọn vẹn có thể giúp chúng ta cân bằng cuộc sống. Đây là một cơ hội để sống cuộc đời theo cách bạn muốn.” – Susana Gorbeña Etxebarría

Nguồn tham khảo: Exploring Your Mind
Người dịch: Trinh
Biên tập: Nguyên Hoàng