Được viết bởi Zuva Seven.

Sự nữ tính độc hại là một thuật ngữ khái quát đề cập đến một định nghĩa cứng nhắc và thô bạo về nữ giới, bao gồm những áp lực mà nữ giới phải đối mặt để giới hạn bản thân trong những đặc trưng và đặc điểm nữ tính khuôn mẫu như phải hợp tác, dễ bảo, thụ động, quy phục trong khía cạnh tình dục, dịu dàng và những giá trị của họ lệ thuộc vào vẻ đẹp bên ngoài, đồng thời phải khiến đàn ông cảm thấy hài lòng. 

Nếu như sự nam tính độc hại cổ xúy bạo lực và quyền lực nhằm duy trì mối quan hệ mất cân bằng quyền lực thì sự nữ tính độc hại ủng hộ việc chấp nhận bị bạo lực và thống trị trong câm lặng để tồn tại.

Trong khi sự nam tính độc hại cho rằng nam giới nên thể hiện sự mạnh mẽ, không được bộc lộ cảm xúc và cần từ chối bất kỳ điều gì mang nét nữ tính thì sự nữ tính độc hại đặt áp lực lên nữ giới phải biết chịu đựng, biết quan tâm chăm sóc, dễ bảo và cuốn hút. “Sự nữ tính” trong trường hợp này được định nghĩa một cách rất hời hợt và gây hại cho phái nữ. 

Vậy sự nữ tính độc hại là gì?

Tương tự như nam tính độc hại, nữ tính độc hại được tạo nên bởi vô số nguyên tắc văn hóa cụ thể. Tuy nhiên, theo một số nghiên cứu và tham khảo trong văn hóa đại chúng, có những yếu tố cốt lõi sau:

1. Sự ngoan ngoãn: đây là một quan niệm cho rằng phụ nữ phải sẵn sàng chấp nhận sự kiểm soát hoặc định hướng. Họ nên “linh hoạt” trong suy nghĩ và chỉ sống để phục vụ.
2. Siêu nữ tính: yếu tố này nói đến việc tuân thủ nghiêm ngặt các hành vi nữ tính theo kiểu rập khuôn. Hành vi này được củng cố thông qua trừng phạt như bị cho là có lỗi khi là nạn nhân của bạo lực giới, bị gọi là “dễ dãi”, bị coi là “ngược đời”, ví dụ như phụ nữ tự tin thường được cho là không hấp dẫn  hoặc tự tin không phải là đặc tính của nữ giới. 
3. Kiểm soát sự nữ tính của người khác: điều này liên quan đến việc gây sức ép buộc người khác thực hiện những hành vi được coi là nữ tính, ví dụ như bình luận tiêu cực khi người phụ nữ quyết định không sinh con. 
4. Phá hoại người khác bằng việc lạm dụng những đặc điểm nữ tính truyền thống: điều này liên quan đến quan niệm rằng nữ giới cần đấu tranh để được nam giới chú ý và ghi nhận. Ví dụ, một người nữ có thể nổi giận và làm hại những người nữ khác để chứng tỏ bản thân. Điều này có thể được thực hiện nhằm mục đích thu hút sự chú ý của một người nam nào đó -crush, giáo viên, sếp, khách hàng hoặc các bạn nam đồng trang lứa. Những hành vi được sử dụng có thể bao gồm: nói xấu, lan truyền tin đồn để nhục mạ người khác và đe dọa cô lập họ. 

Ảnh hưởng của sự nữ tính độc hại

Nữ tính độc hại rất nguy hiểm khi mặc định sự phục tùng của phái nữ là hiển nhiên và là một điều cần thiết để được xã hội chấp nhận. 

Ví dụ, áp lực của việc không được lên tiếng, phải biết quan tâm chăm sóc, nghe lời người khác có thể khiến nữ giới trở thành nạn nhân của lạm dụng hoặc buộc phải ở lại trong môi trường thiếu an toàn do cảm giác trách nhiệm. Hơn nữa, những vấn đề này không chỉ xảy ra trong bối cảnh gia đình. 

Nữ tính độc hại trong trường học có thể tạo nên một môi trường học đường thù địch ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của các bạn học sinh. Nó thường biểu hiện ngầm ẩn dưới hình thức bắt nạt học đường, ví dụ gọi một bạn nữ hay chơi chung với các bạn nam là “mê trai”; có những lời bình luận ác ý với vẻ bề ngoài của những bạn nữ đồng trang lứa,…

Về bản chất, nữ tính độc hại gây bất lợi cho việc đấu tranh bình đẳng giới của phụ nữ vì nó cố gắng duy trì những cấu trúc và hệ thống quyền lực theo giới độc hại và cứng nhắc hiện nay. 

Chúng ta có thể làm gì?  

Thay vì cổ vũ, ủng hộ và khen ngợi những bạn nữ có thể bộc lộ bản thân như họ là thì nữ tính độc hại khiến nữ giới cảm thấy có lỗi, bối rối và xấu hổ bởi những suy nghĩ, ý tưởng và niềm tin được xem là không phù hợp với những đặc tính về giới của bản thân. 

Hơn nữa, nỗi sợ bị đánh giá là không nữ tính khi có những hành vi không theo khuôn mẫu dễ khiến nữ giới bị khóa vào một định nghĩa cứng nhắc về tính nữ không có lợi cho bất kỳ ai. 

Đây là một số việc bạn có thể làm hằng ngày để chống lại ảnh hưởng của sự nữ tính độc hại:

• Dành thời gian để xem xét lại những điều bạn đã được dạy và sẵn sàng loại bỏ những tư tưởng phân biệt đối xử với phụ nữ: Hãy tự hỏi, bạn làm mọi việc là vì bản thân hay vì ánh nhìn của ai khác? Bạn ra quyết định là dựa trên nhu cầu của bản thân hay sự chấp thuận của ai khác (đặc biệt là nam giới)? Hãy nhẹ nhàng, thành thật với chính mình. Xem xét liệu có những cách suy nghĩ, thể hiện, tương tác nào khác, phù hợp hơn với con người mà bạn muốn trở thành hay không. 

• Lên tiếng: Nhận diện và gọi tên những biểu hiện của sự nữ tính độc hại bên trong bạn và trong những mối quan hệ xung quanh. Hãy can đảm khơi gợi những cuộc trò chuyện khám phá, để hiểu liệu có phải tất cả chúng ta đều thoải mái với những điều đang được nói hoặc làm? Hay những điều đó chỉ đang tạo điều kiện cho sự gia trưởng tiếp tục duy trì. 

• Cẩn thận với cách bạn sử dụng thuật ngữ “nữ tính độc hại”: cần xem xét cẩn trọng bối cảnh. Thuật ngữ này có thể bị lạm dụng để chống nữ quyền. Ví dụ, quan điểm cho rằng “chuyện tung tin đồn về người khác là sản phẩm của sự nữ tính độc hại” là đang cố tình đơn giản hoá vấn đề. Không chỉ nữ giới mới biết tung tin đồn. Việc ám chỉ như vậy có thể được xem là chống đối nữ quyền. Thực tế thì việc áp đặt quan niệm về sự nữ tính lên người khác mới là độc hại thật sự; và việc tung tin đồn, nói xấu người khác chỉ là một cách để thực hiện việc đó. 

Lời kết

Xét cho cùng, nữ tính độc hại là bất kỳ suy nghĩ, hành động hoặc hành vi nào của phụ nữ nhằm đem lại lợi ích hoặc phục tùng người khác, thường là nam giới, bằng cách đánh đổi sự độc lập, năng lực hành động, sự toàn vẹn trong cảm xúc và sức khỏe tinh thần của họ. Chúng ta cần phải đấu tranh chống lại những định kiến cứng nhắc về giới nói chung và điều này có thể giúp nhắc nhớ chúng ta về một bức tranh toàn cảnh, nơi mà xã hội sẽ thay đổi, các cá nhân đều bình đẳng và được sống là chính mình.

Nguồn tham khảo: Verywell Mind
Người dịch: Trinh
Biên tập: Nguyên Hoàng