Ý chính trong bài: 

• Áp lực đồng trang lứa tạo nên cả ảnh hưởng tích lẫn tiêu cực.
• Gợi ý một số giải pháp để ứng phó với áp lực đồng trang lứa.

Áp lực đồng trang lứa là gì?

Bạn bè đồng trang lứa là những người cùng lứa tuổi, ví dụ như bạn học cùng lớp. Còn áp lực đồng trang lứa xuất hiện khi bạn bè cố gắng thúc đẩy bạn làm điều gì đó hoặc cố gắng khiến bạn làm theo một cách thức nhất định. 

Bạn có thể muốn làm theo bạn bè, cho dù họ không gây áp lực cho bạn. Đây là một điều bình thường khi bạn muốn hoà hợp với bạn bè.

Bạn hoàn toàn có thể thích và làm những điều giống với bạn bè của mình miễn là bạn cảm thấy điều đó phù hợp với bản thân. Nhưng điều quan trọng nhất là bạn được là chính mình – cho dù bạn khác biệt với bạn bè ra sao.

Bạn bè đồng trang lứa ảnh hưởng đến bạn như thế nào?

Khi dành thời gian bên cạnh nhau, bạn bè sẽ ảnh hưởng lẫn nhau. Lắng nghe và học hỏi từ nhau là điều vẫn thường diễn ra giữa bạn bè cùng trang lứa.

Những người bạn ảnh hưởng đến chúng ta theo nhiều cách khác nhau. Ví dụ như bạn có thể thích và bắt chước theo cách bạn bè ăn mặc. Bạn bè cũng có thể bắt chước phong cách thời trang của bạn.

Bạn bè đồng trang lứa cũng có thể ảnh hưởng nhau theo hướng tích cực. Ví dụ như bạn học được mẹo nhớ tên và vị trí các hành tinh trong hệ mặt trời từ một người bạn yêu thích môn địa lý. Có thể bạn ngưỡng mộ một người bạn chơi thể thao giỏi, và bạn cố gắng để giống họ. Hoặc có thể bạn giới thiệu với cả lớp quyển sách yêu thích của mình và bây giờ tập tiếp theo trở thành đề tài bàn tán “hot nhất” trong lớp.

Nhưng bạn bè đồng trang lứa cũng có thể ảnh hưởng lẫn nhau theo những cách không tốt lắm. Họ có thể cố ép bạn làm điều gì đó mà bạn biết chắc là sai. Ví dụ như bạn bè rủ rê bạn cúp học, thuyết phục bạn chơi xấu trong trận đá bóng hoặc xúi giục bạn trộm cắp.

Bạn sẽ làm gì?

Bạn có nhượng bộ và chịu để áp lực đồng trang lứa cuốn mình đi? Hay bạn sẽ tránh xa áp lực của bạn bè khi bạn biết điều đó là không đúng?

Đôi khi, bạn biết điều gì là đúng đắn nhưng để làm được điều đó là việc không dễ. Bạn có thể dành thời gian để suy nghĩ xem điều này có đúng đắn không trước khi làm. Và khi bạn làm điều tốt, bạn bè có thể sẽ học theo cách làm của bạn. 

Tại sao một số người nhượng bộ trước áp lực đồng trang lứa?

Một số người muốn được bạn bè yêu thích và cho rằng việc nhượng bộ bạn bè sẽ giúp các bạn ấy hòa nhập tốt hơn. Một số người lo lắng rằng những người bạn khác có thể trêu chọc mình nếu không hòa đồng với nhóm. Cũng có những người nhượng bộ làm theo nhóm vì các bạn ấy tò mò và muốn làm thử điều những người khác đang làm. Hoặc các bạn ấy nghĩ rằng “Mọi người đang làm điều này” và làm theo dù bạn ấy biết rõ đó là điều không nên.

Làm thế nào để nói KHÔNG với áp lực đồng trang lứa?

• Xác định rõ đâu là điều đúng. Hãy tin vào cảm nhận của bản thân rằng điều gì là đúng, điều gì là sai. Bạn hãy tự hỏi và trả lời câu hỏi “Đó có phải là điều đúng đắn để làm không?” Khi bạn biết được đâu là lẽ phải, bạn sẽ vững tâm hơn vào hành động của mình.

• Có một người bạn sẽ luôn ủng hộ bạn. Khi bạn có ít nhất một người bạn biết cách nói “Không”, áp lực đồng trang lứa ảnh hưởng đến bạn có thể sẽ giảm bớt. Những người bạn này cũng có thể ủng hộ bạn khi bạn không muốn làm điều gì đó.

• Giúp đỡ bạn bè. Khi nhận thấy một người bạn đang phải chịu đựng áp lực đồng trang lứa, bạn có thể giúp đỡ người đó bằng cách nói cho họ biết rằng bạn sẽ ở bên cạnh họ. 

• Rời đi. Dù cho bạn phải đối mặt với áp lực đồng trang lứa một mình, bạn vẫn có thể ứng phó với tình huống này. Bạn có thể tránh xa những người bạn gây áp lực và ép buộc bạn làm những điều sai trái. Bạn có thể nói “Không” với họ và rời đi. Tốt hơn hết, hãy tìm những người bạn khác để chơi cùng.

• Xin lời khuyên từ người lớn. Nếu bạn chưa tìm được cách xoay sở với áp lực đồng trang lứa, bạn có thể xin lời khuyên từ những người lớn mà bạn tin tưởng. Hãy trò chuyện với giáo viên, cha mẹ hoặc chuyên viên tâm lý học đường về chuyện bạn đang trải qua. Điều này có thể giúp bạn cảm thấy ổn hơn và chuẩn bị tốt hơn nếu phải gặp lại tình huống tương tự.

Ảnh hưởng tích cực của áp lực đồng trang lứa

Áp lực đồng trang lứa không phải lúc nào cũng là điều xấu. Ví dụ như bạn bè có thể thúc đẩy nhau cư xử tốt, chơi công bằng và giữ gìn tình bạn. Tích tiểu thành đại, khi cộng đồng người trẻ tích cực này đủ lớn, các bạn có thể dẫn dắt nhau và những người khác cùng làm những điều đúng đắn.

Theo TeensHealth
Biên dịch: Thạc sĩ Tâm lý học Trần Lâm Thuý Vy
Biên tập: Thạc sĩ Tâm lý học Đào Thị Nguyên Hoàng