Đối với xã hội Việt Nam nói chung, khái niệm “ranh giới cá nhân” có lẽ còn khá mờ nhạt và chưa thành hình, đặc biệt là khi giá trị truyền thống và giá trị tập thể đang được đặt nặng từ trước đến nay. Không còn xa lạ gì khi thỉnh thoảng bạn sẽ nghe được những câu nói mất lòng: “Khả năng của cậu chỉ đến thế thôi”, “Ăn mãi mà vẫn gầy thế hả?”. Đôi lúc, bạn còn gặp những trường hợp “oái oăm” hơn như có người trút hết bực dọc lên người bạn, động chạm cơ thể khi chưa có sự cho phép hay việc bố mẹ bước vào phòng riêng mà không gõ cửa. 

Trước những tình huống không được vui vẻ như thế, bạn sẽ xử lý như thế nào? Có lẽ đây là lúc bạn cần phải xây dựng cho mình một biển báo “ranh giới cá nhân”, nơi vạch rõ những giá trị bạn tôn trọng và nhắc nhở mọi người hãy tôn trọng những giá trị đó.

Ranh giới được hiểu như thế nào? 

Theo trang Psychology Today, ranh giới được định nghĩa là những giới hạn mà chúng ta đặt ra với người khác, cho biết những điều chúng ta có thể chấp nhận được và không thể chấp nhận được trong hành vi của họ đối với chúng ta. 

(“Boundaries can be defined as the limits we set with other people, which indicate what we find acceptable and unacceptable in their behavior towards us.”) 

Như vậy, có thể thấy được, ranh giới cá nhân chính là những điều thuộc về cá nhân cần được người khác tôn trọng, là tấm gương phản ánh cái tôi độc đáo của mỗi người và giá trị cốt lõi mà bản thân xây dựng.

Thiết lập ranh giới cá nhân sẽ có nhiều tác động tích cực đến cuộc sống của bạn 

Hằng ngày luôn cố gắng làm hài lòng mọi người hay chấp nhận bỏ qua những lời nói làm ảnh hưởng tiêu cực tới tinh thần như “Ôi, tui tưởng bồ thông minh lắm mà…” sẽ khiến bạn mệt mỏi. Thiết lập một ranh giới là việc quan trọng và bạn không cần cảm thấy tội lỗi khi đứng ra bảo vệ nó. 

Ranh giới cá nhân là cách để bạn xây dựng lòng tự trọng của bản thân. Mỗi con người có một màu sắc riêng, một cái tôi khác biệt. Ranh giới cá nhân chính là nét cọ để vẽ lên bảng màu của bạn. Việc xây dựng ranh giới cá nhân thể hiện sự tôn trọng và yêu thương chính mình. Bạn hoàn toàn có thể nói “không” trước những điều khiến bản thân khó chịu. Từ đó, bạn cũng bớt dần sự lo lắng chuyện người khác có cảm thấy hài lòng với quyết định của bạn hay không, nhẹ lòng trước những phán xét phiến diện từ người khác. 

Ranh giới cá nhân là bước đầu để tạo nên những mối quan hệ lành mạnh. Việc phản ứng với những câu đùa thái quá, từ chối một việc không thuộc về khả năng của mình là điều hoàn toàn bình thường. Những người tôn trọng bạn sẽ hiểu và không vi phạm những giới hạn mà bạn đã đặt ra.

Bên cạnh đó, đặt ra một ranh giới đồng nghĩa với việc tạo dựng sự cân bằng cho bản thân từ bên trong. Bạn có thể từ chối tham gia hội họp để dành thời gian cho chính mình hay đề nghị bố mẹ tôn trọng không gian riêng tư của bạn. Điều này giúp bạn được sống trọn vẹn, thoải mái với không gian cá nhân của mình. 

Mách bạn từng bước xây dựng ranh giới cá nhân!

Hãy bắt đầu với những bước nhỏ để bắt đầu thiết lập ranh giới cá nhân.

Hiểu bản thân và hiểu về ranh giới cá nhân 

Điều cốt lõi trong việc xây dựng “biển báo này” xuất phát từ sự thấu hiểu bản thân. Hãy thử trả lời những câu hỏi: “Bản thân đề cao điều gì và điều gì khiến bạn cảm thấy không thoải mái?”, “Đâu là điều bạn và người khác cần tôn trọng khi muốn xây dựng một mối quan hệ tốt đẹp?”. 

Hãy luôn quay về bên trong để thật sự biết những mong muốn, nhu cầu cá nhân từ đó có cách giải quyết phù hợp cho từng mối quan hệ hay hoàn cảnh khác nhau. 

Bắt đầu với những điều nhỏ 

Đừng nghĩ ranh giới cá nhân là cái gì đó “đao to búa lớn”. Ai cũng nên duy trì ranh giới cá nhân như thói quen tốt vậy. 

Hãy nói với bố mẹ rằng bạn không thích việc bị so sánh với ai đó khi chưa làm tốt bài kiểm tra ở lớp. 

Bạn có thể lựa chọn ở nhà nấu một bữa ăn ngon cuối tuần thay vì đi ra đường cùng bạn bè mà không cần để ý quá nhiều đến việc bị bàn tán. 

Bạn cũng nên nhớ rằng, việc thiết lập ranh giới cá nhân và đưa vào cuộc sống là một quá trình nên đừng ép bản thân phải thay đổi hay thực hiện nó ngay từ hôm nay. Hãy bắt đầu từng bước và xây dựng từng ngày. 

Nói cho mọi người biết về ranh giới cá nhân của bạn

Muốn mọi người biết về ranh giới cá nhân thì bản thân bạn phải là người phát ngôn. Bạn có thể bắt đầu với những ngôn từ thẳng thắn, chân thành, nhã nhặn để mọi người có thể hiểu và quan tâm tới những điều bạn nói. Mối quan hệ lành mạnh sẽ được tạo dựng từ những chia sẻ thật lòng như thế. 

Kiên trì 

Và hành trình nào để đạt đến đích cũng cần đến “gia vị” kiên trì. Việc mạnh dạn tuyên bố với mọi người về “giới hạn của bản thân” và bảo vệ ranh giới cá nhân có thể sẽ gặp khó khăn, đặc biệt đối với các bạn còn rụt rè. Nhưng hãy kiên trì với những giá trị của bạn, bạn sẽ có thể tạo dựng một tinh thần bền vững, tự tin, bản lĩnh và mở cửa cho những mối quan hệ lành mạnh bước vào. 

Ranh giới cá nhân đặt cạnh khái niệm “Sống đúng với chính mình” 

Ranh giới cá nhân phản ánh thái độ trân trọng cá tính, những giá trị của cốt lõi bên trong con người mình. Ranh giới cá nhân là lời khẳng định với nhiều người rằng bạn đang sống đúng với chính mình và cần được người khác tôn trọng. 

Vì vậy, nếu chưa có hay vẫn đang còn nghi ngờ về khái niệm này thì hãy bắt đầu tìm hiểu và xây dựng ranh giới cá nhân riêng nhé. Vì đến cuối cùng, nó cũng khiến cho bạn có thêm nhiều mối quan hệ lành mạnh và bền vững với một tinh thần tràn đầy năng lượng hơn. 

Bất cứ ai cũng có thể giơ tấm “Yellow C A R D” như lời bài hát của IU: “Đằng ấy vượt quá giới hạn rồi nhé, beep” và “Please keep the la la la line” để có thể mạnh dạn tuyên bố về ranh giới cá nhân của mình. 

Reference 

1. Psychology Today: 4 Ways to Set and Keep Your Personal Boundaries | Psychology Today
2. Verywellheath: How to Set Healthy Boundaries with Anyone (verywellhealth.com)
3. The Introvert Writer: Ranh Giới Cá Nhân Lành Mạnh Cho Sức Khỏe Tinh Thần (theintrovertwriter.com)