06/11/2024
Có phải tình yêu chỉ là những cảm xúc nhất thời? Cùng tìm hiểu một số sự thật bất ngờ về tình yêu.
Ý chính trong bài:
Tình yêu là một trải nghiệm cảm xúc mạnh mẽ và phức tạp, nó tác động đến các chất hóa học trong cơ thể bạn, bao gồm cả những chất dẫn truyền thần kinh trong não. Tình yêu ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội của bạn theo nhiều cách khác nhau, từ cách bạn cư xử đến cách bạn kết nối với mọi người xung quanh.
Có nhiều kiểu tình yêu khác nhau – như tình yêu bạn dành cho người thương, gia đình và bạn bè – mỗi loại tình yêu đều mang một màu sắc riêng biệt. Nó có thể mang đến cho bạn đủ loại cảm xúc, từ niềm vui vô bờ bến đến nỗi đau khổ tột cùng.
Tâm lý học lý giải thế nào về tình yêu?
Lý thuyết gắn bó (Attachment theory) là một phần không thể thiếu khi nói đến tình yêu. Khả năng hình thành những mối liên kết mạnh mẽ là điểm khác biệt giữa động vật có vú (trong đó có con người) so với nhiều loài khác, mặc dù một số loài như cá và chim cũng tạo dựng những kết nối xã hội bền chặt để sinh tồn.
Một nghiên cứu năm 2017 đã mô tả 4 loại liên kết gắn bó ở động vật có vú như sau:
Hầu hết các dạng thức tình yêu của con người đều thuộc một trong những nhóm này. Ví dụ, tình cảm bạn dành cho một người bạn thân có thể được xem là liên kết giữa những cá thể ngang hàng.
Mối quan hệ lãng mạn là một dạng liên kết cặp đôi. Ban đầu có thể chỉ là sự thu hút lẫn nhau rồi dần dần phát triển thành tình yêu theo thời gian.
Khi bạn ‘thích’ ai đó, bạn muốn ở bên cạnh và quan tâm đến họ. Còn khi bạn ‘yêu’ họ, những cảm xúc đó là vô điều kiện, không vụ lợi.
Lý thuyết tam giác tình yêu
Thuyết tam giác tình yêu được giới thiệu vào năm 1986, bởi nhà tâm lý học người Mỹ, Tiến sĩ Robert Sternberg, ông đã đưa ra giả thuyết rằng tình yêu được hình thành dựa trên ba yếu tố chính:
Mỗi yếu tố đại diện cho một góc trong “tam giác tình yêu” của Sternberg, mô hình này vẫn còn được các nhà nghiên cứu sử dụng rộng rãi cho đến ngày nay để hiểu rõ hơn về sự phức tạp của tình yêu.
Mức độ kết hợp của ba yếu tố trên tạo nên 7 loại hình tình yêu khác nhau.
Phân loại tình yêu
7 loại tình yêu trong mô hình tam giác của Sternberg bao gồm:
Vậy tình yêu là gì?
Tình yêu là một cảm xúc mạnh mẽ của sự yêu mến, dịu dàng hoặc quan tâm đặc biệt dành cho một ai đó. Khi yêu một người, bạn cảm thấy vui vẻ khi ở bên cạnh họ và bạn cũng rất quan tâm và nhạy cảm với những cảm xúc họ dành cho bạn.
Nghiên cứu năm 2022 cho thấy, hệ thống dopaminergic trong não (tập hợp các đường dẫn truyền thần kinh trong não sử dụng dopamine như một chất dẫn truyền thần kinh-ND) là nguồn gốc của tình yêu.
Các nhà khoa học cho rằng những vùng não chịu trách nhiệm về động lực và điều chỉnh cảm xúc, đặc biệt là vùng tegmental bụng (nằm ở phần não giữa), có liên quan đến tình mẫu tử và tình yêu lãng mạn.
Yêu thương là một cảm xúc tuyệt vời giúp gắn kết con người với nhau. Khi yêu thương, cơ thể chúng ta sản sinh ra những chất hóa học đặc biệt, những chất này giúp những sinh vật có đặc tính xã hội như chúng ta tồn tại và phát triển, bằng cách thúc đẩy giữa ta:
Và còn hơn thế nữa… Nếu chỉ nói rằng tình yêu chỉ là sự tương tác của các chất hóa học bên trong não bộ thì chưa đủ để diễn tả hết cách tình yêu đã sưởi ấm trái tim và lay động tâm hồn ta.
Những tác động của tình yêu đến sức khỏe thể chất
Tình yêu không chỉ giúp chúng ta gắn kết với người khác mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta.
Chẳng hạn, tình yêu có thể tác động đến hệ miễn dịch của con người. Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy: khi yêu, hệ miễn dịch của con người sẽ có những thay đổi tương tự như khi cơ thể phản ứng để chống lại virus.
Tình yêu còn có thể giúp con người phòng tránh ung thư. Một nghiên cứu năm 2021 trên loài chuột cho thấy những con chuột sống thành đôi, có mối quan hệ gắn bó, ít có khả năng phát triển khối u hơn so với những con chuột sống đơn lẻ.
Bạn có thể kiểm soát tình yêu không?
Có thể bạn cảm thấy mình không thể kiểm soát được tình yêu, nhưng nghiên cứu khoa học lại cho thấy điều ngược lại. Tình yêu cũng giống như những cảm xúc khác, bạn hoàn toàn có thể điều chỉnh nó bằng cách tạo ra những cảm nhận mới hoặc thay đổi cường độ của những cảm nhận hiện có.
Một số cách để điều chỉnh cảm xúc bao gồm:
Vì vậy, nếu bạn thất vọng vì tình yêu không được đáp lại, đừng lo, bạn hoàn toàn có thể vượt qua nó!
Tóm lại
Tình yêu có muôn hình vạn trạng. Bạn có thể yêu nhiều người cùng lúc, theo những cách khác nhau.
Sự gần gũi về mặt cảm xúc hiện diện trong nhiều mối quan hệ, nhưng không phải tất cả. Sự đam mê và tính cam kết cũng như vậy.
Gắn bó cũng là một yếu tố quan trọng của tình yêu. Những mối quan hệ có sự gắn bó lành mạnh mang lại cho bạn sự hỗ trợ về mặt cảm xúc và cảm giác an toàn.
Tác giả: Nancy Lovering
Biên dịch: Đào Thị Nguyên Hoàng – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Psych Central
Bình luận (0)