Từ khi còn là một đứa trẻ cho đến lúc trưởng thành, con người luôn cần có tình yêu thương và gắn kết với những người xung quanh để cảm thấy thuộc về và duy trì cảm giác hạnh phúc. Tuy nhiên, thế giới chúng ta sống lại dần đang trở thành xã hội có tính cá nhân cao, ở đó sự cạnh tranh và vật chất đôi khi được đặt cao hơn hơn nhu cầu tinh thần của bản thân.

Tất cả những mối quan hệ bạn có trong đời được thúc đẩy bởi một mẫu số quen thuộc: chính bạn. Vì thế, bạn cần biết cách kết nối với người khác, nhưng cách chăm chút cho mối quan hệ với chính mình cũng quan trọng không kém.

Ưu tiên cho bản thân

Không một ai trong chúng ta được sinh ra với một bản hướng dẫn cách sống trên đời. Nếu bản hướng dẫn đó tồn tại, nó hoàn toàn có thể bao gồm những lời khuyên như hướng dẫn an toàn bay “Đeo mặt nạ dưỡng khí cho bạn trước rồi hãy giúp đỡ cho người khác.” 

Hãy nghĩ về những người bạn thương yêu và cách bạn đối đãi họ. Bạn sẽ cho họ biết họ quan trọng thế nào đối với bạn, và đảm bảo rằng bạn quan tâm đến cảm xúc của họ đúng không? Bạn có đang làm thế với chính mình, hay có xu hướng để bản thân lại phía sau, thậm chí chẳng làm gì cho chính mình cả?

Nghe có vẻ kỳ lạ, hay kỳ …cục, nhưng bạn thật sự cần dành thời gian để “nhìn vào mắt” chính mình và kết nối với con người thật của bạn.

Dĩ nhiên chúng ta cũng không thể quên đi đặc tính của thế giới mình đang sống. Những sự phù phiếm, hời hợt, tương tác ảo, mạng xã hội… khiến ta khó lòng ngắt kết nối vì nỗi sợ bị thụt lùi và bị lãng quên, trong khi chúng lại cổ vũ cho lối sống tự coi mình là trung tâm, nhưng thiếu khả năng kết nối với chính mình và khám phá con người thật bên trong mình.

Là chính mình nghĩa là những gì bạn làm, cách bạn suy nghĩ, hành động, giao tiếp, lắng nghe và phán xét cần xuất phát từ bạn. Để điều này diễn ra một cách cân bằng, bạn cần một nền tảng tốt và sự đầu tư cho chính mình.

Vì thế, bạn cần nhanh chóng ngắt kết nối với thế giới kỹ thuật số nơi mà bề ngoài và sự hời hợt chiếm ưu thế. Bạn cần không gian riêng để dọn dẹp và đơn giản hoá thế giới của bản thân. Điều này thật sự cần thời gian.

Do đó, thỉnh thoảng bạn nên dừng lại một chút để suy nghĩ về bản thân và lắng nghe xem bạn đang cảm thấy như thế nào. Điều này đặc biệt cần thiết khi nhu cầu và hoàn cảnh của bạn thay đổi.

Ví dụ, khi bạn quá căng thẳng, bạn cần biết cách thư giãn và nghỉ ngơi. Vì thế, hãy chắc chắn rằng bạn đã ghi nhớ câu nói “Hôm nay, tôi không làm điều gì cho ai cả, chỉ làm cho tôi thôi.”

“Tầm nhìn của bạn sẽ trở nên rõ ràng chỉ khi bạn nhìn vào trái tim của chính mình. Ai nhìn ra ngoài, tiếp tục mơ màng, ai nhìn vào bên trong, sẽ thức tỉnh.” – Carl Jung

Lắng nghe những đối thoại nội tâm

Một trong những điều quan trọng nhất khi xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với bản thân là cách bạn trò chuyện với chính mình. Cách bạn đối thoại với bản thân vẫn chịu ảnh hưởng bởi những gì bạn được nghe khi còn bé. Khi lớn lên, những câu nói ấy tiếp tục định hình mối quan hệ của bạn với chính mình.

Làm thế nào để trò chuyện với chính mình? Bạn thường nói những gì với bản thân? Bạn có chỉ trích chính mình không? Bạn có đổ lỗi cho bản thân không? Bạn có cảm thấy tự hào về chính mình và đối xử yêu thương với chính bạn không?

Cân bằng cán cân

Những trẻ em được khuyến khích lắng nghe và thấu hiểu nhu cầu của bản thân cũng như của người khác khi còn nhỏ sẽ lớn lên thành những người có mối quan hệ lành mạnh với bản thân. Trong mối quan hệ đó, bạn quan trọng, bạn tôn trọng và chăm sóc chính mình.

Tuy nhiên, điều này lại không xảy ra thường xuyên. Thực tế, nhiều người tiếp tục tự hỏi mình là ai, mình đang cảm thấy như thế nào và đang ra sao. Nhưng không có gì là quá trễ để học. Cho dù người khác có thể tiếp tục phàn nàn và phán xét bản thân, nhưng điều quan trọng bạn cần học là dừng đả kích và bắt đầu học cách chấp nhận và tôn trọng chính mình.

Liệu pháp nhận thức – hành vi (CBT, ứng dụng trong tâm lý học), thiền và suy ngẫm hàng ngày (viết nhật ký) có thể rất hữu ích trong việc này.

Làm thế nào để phát triển mối quan hệ tốt đẹp với bản thân?

Một mối quan hệ lành mạnh và cân bằng với bản thân có nghĩa là bạn nhìn thấy giá trị của chính mình như một con người thực sự và chấp nhận cả điểm mạnh lẫn điểm hạn chế của bản thân. Quá trình đạt được điều này rất khác nhau với mỗi người. Tuy nhiên, có một số điểm chung sau đây:

• Sự tự tin. Tự tin rất quan trọng. Bạn cần tin vào chính mình và có khả năng ủng hộ bản thân, cho dù bạn đã đưa ra quyết định sai lầm. Sự tự tin của bạn được nuôi dưỡng khi bạn biết rằng bạn có thể học được điều gì đó từ những lỗi sai, điều chỉnh nó và tiếp tục tiến về phía trước. Người tự tin sẽ tin tưởng vào trực giác và biết rằng câu trả lời đúng luôn sẵn có bên trong mình.
• Yêu bản thân. Điều này thật sự có nghĩa là gì? Nó có nghĩa là bạn biết được cả những sai lầm và phẩm chất của bản thân, cũng như bạn thật sự là ai (các giá trị và nguyên tắc của bạn) và tin rằng bạn có khả năng. Bạn cần biết, bạn có khả năng yêu thương, kiến tạo, cảm nhận và tin tưởng.
• Dành thời gian chất lượng cho bản thân. Bạn biết bạn thích được đối xử như thế nào. Dành thời gian suy ngẫm về bản thân là một chìa khoá để thay đổi những thói quen và hành vi không giúp bạn tiến bộ. Để làm được điều này, hãy dành một chút thời gian riêng tư trong ngày cho bản thân.

• Chăm sóc bản thân. Ngủ, tập thể dục, ăn uống theo chế độ, các hoạt động theo sở thích, thư giãn và dành thời gian nghỉ ngơi phù hợp đều rất quan trọng.
• Thử nghiệm bản thân. Khuyến khích bản thân phát triển, hành động và trở nên tốt hơn. Hãy dũng cảm nắm lấy cơ hội. Bước từng bước đến những điều bạn muốn làm nhưng còn e sợ.
• Nhấn nút khởi động lại hoặc tắt nguồn. Đưa việc ngắt kết nối với mạng xã hội và tắt hết những thứ gây phiền nhiễu tinh thần vào thói quen hằng ngày của bản thân mang lại nhiều lợi ích về mặt tâm lý. Thiền hoặc bước đi trong khung cảnh thiên nhiên có thể hữu ích trong trường hợp này.
• Hãy vui chơi. Tự khám phá là một quá trình diễn ra hằng ngày trong suốt cuộc đời. Tận hưởng quá trình tự tìm hiểu bản thân giúp bạn phát triển. Chỉ cần nhớ rằng những điều này không phải lúc nào cũng mang đến cảm giác dễ chịu.

“Khó nhất trong đời là hiểu rõ chính mình.” – Thales

Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với bản thân là một hành trình kéo dài có khi cả đời người. Nếu bạn cảm nhận được tình yêu vô điều kiện dành cho gia đình hoặc người thương của mình, bạn cũng cần dành điều này cho chính mình. Hãy nhìn sâu vào bản thân và khám phá xem bạn thật sự là ai?

Nguồn tham khảo: Exploring Your Mind
Biên dịch: Thạc sĩ Tâm lý Trần Lâm Thuý Vy
Biên tập: AGATE