17/05/2024
Khám phá cách thú cưng giúp nâng cao sức khỏe tinh thần cho chúng ta: từ giảm stress, cải thiện sức khỏe tâm lý và thể chất, đến tăng cường giao tiếp xã hội.
Ý chính trong bài:
Ngày càng có nhiều nghiên cứu khoa học và các chuyên gia về sức khỏe khẳng định những tác động tích cực của việc nuôi thú cưng, đặc biệt trong khía cạnh điều trị các vấn đề về sức khỏe tâm thần và thể chất (McNicholas et al., 2005).
Thú cưng không chỉ là người bạn đồng hành mà chúng còn hơn cả thế.
Nhiều người gặp phải các vấn đề sức khỏe tâm thần cho biết rằng việc chăm sóc thú cưng và đồng thời nhận được tình yêu vô điều kiện từ chúng làm cuộc đời họ thay đổi, cụ thể là sức khỏe tâm thần và chất lượng sống của họ được cải thiện (Robinson, 2020).
Chúng ta có thể nhìn vào lịch sử tiến hoá của loài người để lý giải những kết nối này.
Con người đã giữ các vật nuôi ở bên cạnh và phát triển mối quan hệ công việc với chúng trong hơn 10.000 năm (Barras, 2018; Page, 2020). Do đó, không có gì ngạc nhiên khi nhiều loài vật – đặc biệt là chó – có thể hiểu những từ ngữ, nhận ra tông giọng, điệu bộ và ngôn ngữ cơ thể mà chúng ta sử dụng.
Khi có một ai đó (không phải con người) luôn cần ta và có thể cảm nhận cảm xúc của ta mà không hề trông mong hay phán xét bất cứ điều gì, điều đó thật sự vô cùng quý giá.
Các tổ chức về sức khỏe tâm thần đã công nhận tầm quan trọng của thú cưng và thường khuyến khích việc nuôi thú cưng do những lợi ích về sức khỏe thể chất và tinh thần chúng mang lại. (Mental Health Foundation, 2018; Lundgren, Robinson, & Segal, 2020). Chẳng hạn:
Đối với chủ sở hữu vật nuôi, họ có thể:
Tổng quát hơn:
Nhắc đến thú cưng chúng ta thường nghĩ ngay đến chó và mèo, nhưng thực ra các loài động vật khác cũng được chứng minh là có thể cải thiện sức khỏe nói chung của chủ sở hữu, chẳng hạn: cá, thỏ, chim, rắn và thằn lằn.
Dù chúng tác động trực tiếp vào tâm lý hay sinh lý thì thú cưng cũng gián tiếp góp phần nâng cao sức khỏe tinh thần nói chung của con người.
Vì sao thú cưng có lợi cho sức khỏe nói chung của con người?
Trong suốt thập kỷ qua, nhiều nghiên cứu đã làm sáng tỏ mối quan hệ giữa con người và động vật cũng như lợi ích của chúng đối với sức khỏe tâm thần của con người nói chung..
Trong một đánh giá chi tiết về các tài liệu nghiên cứu đã có, Brooks và các cộng sự (2018) đã đặt ra mục tiêu tìm hiểu:
Dựa trên các phát hiện lấy từ 17 nghiên cứu về việc nuôi thú cưng, các lợi ích từ hoạt động này có thể phân loại theo những chủ đề sau (Brooks et al., 2018):
Làm giảm cảm giác lo lắng, cô đơn và tách biệt; mang lại sự an ủi
Thú cưng “mang lại sự hỗ trợ đặc biệt về mặt cảm xúc nhờ khả năng phản ứng rất tự nhiên của chúng với chủ, đặc biệt trong những thời điểm khủng hoảng” và khi họ cảm thấy cô đơn, tách biệt nhất (Brooks et al., 2018).
Thực tế, nghiên cứu cho thấy mọi người thường “tâm sự” với thú cưng của mình khi họ không thể làm điều đó với người khác. Thú cưng khiến họ cảm thấy an toàn để mở lòng mà không sợ bị đánh giá.
Tăng cường hoạt động thể chất và làm giảm các triệu chứng bệnh
Chẳng hạn, việc nuôi chó liên quan chặt chẽ đến các hoạt động thể chất. Chúng làm phân tán và gián đoạn sự chú ý của chủ nhân vào các triệu chứng không mong muốn hoặc những trải nghiệm gây buồn phiền (bao gồm cả những cơn hoảng loạn, nghe thấy tiếng nói, và ý nghĩ tự sát).
Sự có mặt của thú cưng giúp các triệu chứng thuyên giảm thông qua việc:
Những người tham gia nghiên cứu cho biết họ cần dùng ít thuốc hơn, đồng thời cảm thấy lạc quan và có niềm tin vào năng lực của bản thân hơn (self-efficacy).
Thúc đẩy tương tác xã hội và nuôi dưỡng cảm xúc tích cực
Sự hiện diện của những con vật có thể dẫn đến sự gia tăng về chất lượng và số lượng của các kết nối xã hội.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng vật nuôi làm gia tăng các mối liên kết với gia đình, bạn bè và những người gần gũi xung quanh. Một trong số những lí do là khi có thú cưng bên cạnh, chúng ta cảm thấy tự tin hơn trong giao tiếp (kể cả trong những cuộc đối thoại “khó”) và chúng ta cũng có động lực nhiều hơn để đi ra ngoài.
Gia tăng cảm nhận về giá trị bản thân, cá tính và ý nghĩa cuộc sống
Việc sở hữu thú cưng giúp chúng ta gia tăng cảm giác có ý nghĩa khi làm các công việc hằng ngày và khiến chúng ta cảm thấy tốt hơn về bản thân.
Người tham gia nghiên cứu cho biết họ cảm thấy tự tin và có giá trị hơn thông qua việc chăm sóc và bảo vệ vật nuôi của mình.
Những bất lợi
Nghiên cứu cũng đưa ra lời cảnh báo về những khó khăn khi sở hữu vật nuôi, đặc biệt trong việc quản lý các rối loạn sức khỏe tâm thần (Brooks et al., 2018). Các thách thức đối với chủ sở hữu bao gồm:
Brooks và cộng sự (2018) khẳng định rằng việc nuôi thú cưng, kể cả đối với một người bình thường, vẫn có thể đem lại những ảnh hưởng tích cực lên sức khỏe tâm thần của họ. Điều này thậm chí còn rõ ràng hơn đối với những người được chẩn đoán là mắc các rối loạn tâm lý.
Các nhà nghiên cứu kết luận rằng, vật nuôi mang lại lợi ích cho những người có vấn đề về sức khỏe tâm thần “thông qua mối liên kết chặt chẽ với chủ sở hữu; những đóng góp trong việc hỗ trợ cảm xúc cho chủ của chúng (đặc biệt trong những thời điểm khủng hoảng), và những đóng góp trong việc giúp quản lý các triệu chứng” (Brooks et al., 2018).
Ai đã từng nhìn vào đôi mắt biết nói của một chú cún con hay một con vật bất kỳ hoặc từng chứng kiến sự mừng rỡ, phấn khích của chúng khi chủ trở về nhà, người đó chắc chắn sẽ hiểu được giá trị của những vật nuôi dưới cương vị là một người bạn đồng hành.
Động vật hỗ trợ cảm xúc “ngày càng được công nhận là có ý nghĩa quan trọng trong việc điều trị các tình trạng rối loạn sức khỏe kéo dài (Brooks et al., 2018). Nghiên cứu đã chứng minh việc nuôi thú cưng và có những trải nghiệm với các con vật có thể đem lại những lợi ích như giảm stress, cải thiện chất lượng cuộc sống và thúc đẩy sự tham gia vào các hoạt động xã hội và cộng đồng (Brooks et al., 2018).
Có lẽ, hơn bất cứ điều gì, thú cưng tạo điều kiện cho chúng ta san sẻ tình yêu và sự quan tâm với một sinh vật sống. Một con vật không phán xét chúng ta dựa trên ngoại hình, địa vị xã hội, hay bất kỳ yếu tố hời hợt nào mà con người chúng ta cho là quan trọng.
Mối quan hệ này rất đơn thuần, không phức tạp, và sự tin tưởng được xây dựng dựa trên tình yêu và sự quan tâm.
Tác giả: Jeremy Sutton, Ph.D.
Biên dịch: Đào Thị Nguyên Hoàng – Thạc sĩ Tâm lý học
Biên tập: AGATE
Theo Positive Psychology
Bình luận (0)