13/07/2023
8 thông điệp cốt lõi về chăm sóc bản thân
Ý chính trong bài:
Bạn là “ngôi nhà” của chính mình. Đầu tư vào “ngôi nhà” này, đầu tư vào việc chăm sóc bản thân, thật sự là một phi vụ đáng giá. Cụ thể là vì sao, chăm sóc như thế nào, chúng ta hãy cùng suy ngẫm 8 thông điệp dưới đây.
1. Ý nghĩa của việc chăm sóc bản thân
Trong vài năm gần đây, chúng ta thường nhìn thấy cụm từ “tự chăm sóc bản thân” (self-care) xuất hiện nhiều trên các bài báo, từ những người có sức ảnh hưởng (influencer) hoặc trong những cuốn sách tự lực (self-help). Nhưng chăm sóc bản thân có nghĩa là gì?
Hãy thử tưởng tượng chăm sóc bản thân như việc “trở về nhà” với chính mình. Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta thường dễ dàng bị cuốn vào việc đáp ứng các nhu cầu của người khác,những đòi hỏi của cuộc sống thường cố gắng lôi kéo sự chú ý của chúng ta như là học tập, các mối quan hệ, tình cảm… Điều này có thể khiến chúng ta quên đi bản thân và những nhu cầu của chính mình.
Vì vậy, tự chăm sóc bản thân còn là lời nhắc nhở bản thân tìm lại con đường trở về với chính mình, quan tâm chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần của mình. Tự chăm sóc bản thân có thể mang lại những lợi ích lâu dài, đáng kể cho sức khỏe thể chất và tinh thần, các mối quan hệ và chất lượng cuộc sống của chúng ta.
Tự chăm sóc có thể gắn liền với:
Nó là nền tảng cho cuộc sống viên mãn của chúng ta (ở đây đề cập đến cuộc sống hạnh phúc cả về tinh thần và thể chất-nd), giống như oxy và nước là nhu cầu thiết yếu cơ thể chúng ta duy trì sự sống và hoạt động hiệu quả.
Dạo này bạn có “trở về nhà” với bản thân không? Hiểu về bản thân là bước đầu tiên giúp tìm ra những gì bạn cần làm để bắt đầu chăm sóc lại chính mình.
Dạo này bạn có “trở về nhà” với bản thân không? Hiểu về bản thân là bước đầu tiên giúp tìm ra những gì bạn cần làm để bắt đầu chăm sóc lại chính mình.
2. Chúng ta yêu thương bản thân để chúng ta có thể yêu thương người khác
Bạn có nhớ hướng dẫn an toàn trên máy bay khuyên bạn nên tự đeo mặt nạ dưỡng khí trước khi đeo mặt nạ cho người khác không? Đây cũng là một phép ẩn dụ tuyệt vời cho sức khỏe tinh thần của chúng ta.
Mỗi người trong chúng ta đều có những nghề nghiệp khác nhau, đóng những vai trò khác nhau trong đời sống của người khác. Chẳng hạn: tâm lý gia, giáo viên, người làm tạp vụ, chủ tiệm trà sữa, lãnh đạo, người chăm sóc, nhà tạo mẫu tóc, công nhân xây dựng, kế toán, bác sĩ, kiến trúc sư, học sinh, cha mẹ, con cái…
Phục vụ người khác có thể mang lại cho chúng ta cảm giác sống có mục đích và thỏa mãn với cuộc sống của mình. Đồng thời, chúng ta cũng có thể vô tình cảm thấy mình cống hiến quá nhiều cho công việc và gia đình đến mức không còn gì nhiều cho bản thân.
Ví dụ: bạn cảm thấy hạnh phúc và thỏa mãn khi có thể học giỏi, mang điểm 10 về cho ba mẹ nhưng đồng thời cũng có lúc cảm thấy mệt mỏi vì luôn phải được điểm tốt hoặc học nhiều đến mức không có thời gian để vui chơi.
Để ‘yêu thương’ người khác, chúng ta phải ‘yêu thương’ chính mình trước; nếu không, cuối cùng chúng ta sẽ cạn kiệt năng lượng và sức lực. Tự chăm sóc bản thân có thể giúp chúng ta trở thành phiên bản tốt nhất cho bản thân và cho người khác. Hơn nữa, trở thành hình mẫu về việc tự chăm sóc bản thân cho những người xung quanh như ba mẹ, thầy cô, bạn bè… có thể là một cách hữu ích để khuyến khích họ tự chăm sóc chính mình.
3. Tự Chăm sóc bản thân trong thực tế là gì?
Tự chăm sóc có thể là:
Chăm sóc bản thân không chỉ như mọi người thường nghĩ là ngâm mình trong bồn nước nóng và nghe nhạc thư giãn (mặc dù việc này có thể là một phần của nó, đương nhiên rồi!). Chăm sóc bản thân không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn phải cảm thấy dễ chịu hoặc dễ dàng vào lúc đó vì nó có thể bao gồm việc nói lời từ chối, đặt ra giới hạn và thể hiện cảm xúc của bản thân. Dưới đây là một vài ý tưởng về việc chăm sóc bản thân có thể trông như thế nào trong thực tế:
4. Điều gì không phải là Chăm sóc bản thân?
Hiểu rõ thế nào là tự chăm sóc bản thân có thể giúp chúng ta tập trung vào những điều có ích cho thể chất và tinh thần của chính mình, thay vì dành sức lực và thời gian cho những điều khiến chúng ta cảm thấy tồi tệ hơn.
Hãy thử cân nhắc liệu bản thân có tiếp thu bất kỳ định kiến nào về việc tự chăm sóc bản thân không? Liệu bạn có cảm thấy chăm sóc bản thân là ích kỷ, buông thả, khoe khoang, hay là một dấu hiệu của sự yếu đuối…? Những lầm tưởng này có thể đến từ nhiều yếu tố như văn hoá, xã hội, gia đình… Nhận biết những định kiến trong ta rất quan trọng, vì có thể chúng đang cản trở bạn yêu thương bản thân mình.
Dưới đây là một số ví dụ về những việc làm có thể không phải là chăm sóc bản thân (lưu ý đây không phải là công thức chung mà còn tùy thuộc vào mỗi cá nhân):
Danh sách những việc làm để chăm sóc bản thân của bạn là gì? Những việc gì bạn thường lầm tưởng đó là chăm sóc bản thân, nhưng thực chất không phải? Thay vì nghĩ về chúng, hãy viết vào điện thoại, máy tính bảng, hoặc lên giấy để có thể nhìn thấy suy nghĩ của mình rõ ràng hơn.
5. Chăm sóc bản thân là một sự lựa chọn
Chăm sóc bản thân giống như một lời hứa có trách nhiệm với chính mình. Đó là lựa chọn mà chúng ta thực hiện dựa trên các giá trị của mình và những gì quan trọng đối với mình; nó không chỉ là một cảm giác sẽ đến với chúng ta vào một ngày nào đó hay một thứ gì đó bất ngờ xuất hiện. Chúng ta lựa chọn chăm sóc bản thân mình, cũng giống như khi chúng ta quyết định thể hiện sự quan tâm, và giúp đỡ người khác vì chúng ta muốn trở thành người tốt.
Ngược lại, không làm bất cứ điều gì để chăm sóc bản thân đồng nghĩa với quyết định đặt nhu cầu của bản thân phía sau những mối quan tâm khác. Đây cũng là một lựa chọn cá nhân, và vì thế chúng ta cần chấp nhận và sẵn sàng giải quyết những hậu quả về sau.
Quyết tâm tự chăm sóc bản thân cho phép chúng ta hành động. Từ một ý tưởng, chúng ta tiến tới việc thực sự thực hiện nó và sống với nó. Bạn tự quyết định những gì bạn muốn làm cho chính mình, những điều này nằm trong tầm kiểm soát của bạn, và mọi việc xảy ra ở hiện tại được tạo ra từ chính các quyết định của bạn. Cảm giác “nắm quyền” này thật tuyệt phải không?
Chăm sóc bản thân không nhất thiết phải tốn nhiều thời gian hay công sức. Bạn có thể bắt đầu bằng một hành động đơn giản, thực tế, chia nhỏ nó ra nếu cảm thấy khó khăn. Có những việc nào bạn có thể thực hiện trọn vẹn chỉ trong 1 phút để chăm sóc bản thân? Hành động nhỏ nhất, đơn giản nhất cũng có thể tạo nên những tác động rất lớn và lâu dài. Ví dụ như ngồi xuống và tập trung hít thở. Bạn hãy kiên nhẫn mỗi ngày, chỉ 1 phút thôi, rồi từ từ nâng lên 2 phút và lâu hơn…
6. Chăm sóc bản thân cần sự cam kết và kiên trì
Tự chăm sóc bản thân là một cam kết, là một lối sống. Nó cần được thực hành và kiên trì. Nếu chúng ta cam kết tự chăm sóc bản thân, điều đó có thể góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của chúng ta về lâu dài.
Nhiều người trong chúng ta biết rằng việc chăm sóc bản thân thực sự quan trọng. Vậy mà chúng ta lại lãng quên, tự mãn và bị cuốn vào những đòi hỏi của cuộc sống.
Nếu ngừng cam kết tự chăm sóc bản thân, chúng ta có thể cảm thấy ổn trong một thời gian, đặc biệt nếu chúng ta có năng lượng dự trữ chúng ta có thể ‘trụ’ lâu hơn.
Tuy nhiên, điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta tiếp tục lái xe và không bao giờ dừng lại để đổ xăng? Ta sẽ hết xăng và sẽ dừng lại cho dù ta có nhấn ga bao nhiêu lần. Nếu chúng ta ngừng quan tâm đến bản thân thì dần dần chúng ta cũng sẽ cạn kiệt năng lượng, đó là điều tất yếu. Khi đó, chúng ta sẽ cạn kiệt và cần được chăm sóc.
7. Việc quên chăm sóc bản thân có thể xảy ra và có thể tạo động lực cho chúng ta
Không phải lúc nào chúng ta cũng có đủ năng lượng về thể chất và tinh thần để chăm sóc bản thân đúng cách. Hãy chuẩn bị tinh thần cho sự xuất hiện của những cảm xúc khó chịu như thất vọng, phẫn nộ, buồn bã và sợ hãi trong những ngày chúng ta quên mất mình cần phải làm gì để chăm sóc bản thân. Đôi khi chúng ta cần cảm nhận nỗi đau này để thức tỉnh và thừa nhận rằng chúng ta không thể tiếp tục ‘ép’ bản thân và sống cuộc sống mà chúng ta đang sống.
Cho dù chúng ta có quên cách tự chăm sóc bản thân thì cũng không sao cả. Điều quan trọng là ta biết chịu trách nhiệm cho việc đó và chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo về việc chăm sóc bản thân kém. Từ đó, chúng ta có thể can thiệp sớm hơn. Dưới đây là một số dấu hiệu khác nhau có thể cho thấy chúng ta đang cạn kiệt “nhiên liệu”:
Khi nhận ra một vài hay nhiều những dấu hiệu trên, bạn hãy nhắc bản thân đã đến lúc nên tạm dừng và tiếp thêm nhiên liệu. Bằng cách can thiệp sớm, chúng ta có thể ngăn mọi thứ trở nên tồi tệ hơn cho bản thân và cho những người xung quanh. Kéo dài tình trạng này quá lâu có thể khiến các chiến lược tự chăm sóc thông thường bị vô hiệu và chúng ta có thể cần thêm thời gian và sự trợ giúp để phục hồi.
Hãy nhớ rằng ngay cả khi chúng ta ngừng thực hành chăm sóc bản thân không có nghĩa là chúng ta phải bắt đầu lại từ đầu. Chúng ta có thể vẫn còn một nền tảng kiến thức và kỹ năng mà chúng ta có thể dựa vào để lấy lại sự cân bằng.
8. Chúng ta quan tâm đến bản thân vì chúng ta quan trọng
Thông điệp quan trọng cuối cùng là kiểm tra xem điều gì đang thúc đẩy hành động chăm sóc bản thân của chúng ta.
Bạn có đang cảm thấy nó như một việc phiền phức trong to-do list? Có phải chúng ta đang làm điều đó bởi vì chúng ta đang so sánh bản thân với người khác một cách tiêu cực? Chúng ta đang làm điều đó như một hình thức trừng phạt hay bởi vì chúng ta cảm thấy xấu hổ về con người sâu thẳm của mình?
Trong trường hợp đó, thì việc chăm sóc bản thân có thể trở thành một danh sách cứng nhắc và gây cản trở đi kèm với những gì chúng ta “nên” làm và con người chúng ta “nên” trở thành . Điều này có thể kích hoạt những cảm giác và niềm tin tiêu cực hơn về bản thân, khiến chúng ta bắt đầu tự chăm sóc bản thân vì cảm giác không hoàn hảo và thiếu sót nên cần được làm cho hoàn hảo lên. Ví dụ: “Tôi phải đi tập thể dục vì tôi cần trả giá cho việc đã “ăn quá đà” vào cuối tuần,” hoặc “Tôi phải siêng trò chuyện với mọi người vì muốn mọi người phải thích tôi.”
Nếu chúng ta cảm thấy bắt buộc phải tuân theo quy tắc, điều này sẽ làm tăng nguy cơ chúng ta không hài hòa với những gì chúng ta cần và những gì sẽ hữu ích nhất cho chúng ta vào lúc này. Hơn nữa, nếu chúng ta không hoàn thành tốt các việc tự chăm sóc bản thân thì có nguy cơ nó sẽ củng cố những cách lý giải mang tính tự phê bình và trừng phạt bản thân rằng chúng ta tồi tệ, đáng xấu hổ, không xứng đáng và thất bại.
Vậy thì, nếu bạn đang thực hiện các hoạt động chăm sóc bản thân chỉ vì “có điều gì đó đang thiếu sót trong tôi cần được cải thiện”, hãy thử thay đổi góc nhìn bằng cách nói với bản thân mình “ngay cả với tất cả những điểm mạnh và hạn chế của mình, tôi xứng đáng được chăm sóc và việc đầu tư cho cơ thể và tâm trí của tôi cũng là xứng đáng.”
Tác giả: Angelica Attard Psy.D.
Biên dịch: Thạc sĩ Tâm lí Ôn Bích Ngọc
Biên tập: Ngọc Trinh
Theo Psychology Today
Bình luận (0)